رويکرد باز به نوآوری گريزناپذير است
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[04 Feb 2015]
[ سيد کامران باقری]
توان پژوهشی شرکت‌ها محدود، تعداد پژوهشگران تمام‌وقت آنها کم و معمولاً برنامه کاری همان جمع اندک هم پر است. شرکت‌ها هزينه زيادی را صرف پروژه‌های پژوهشی می‌کنند که بسياری از آنها هيچگاه به بازار نمی‌رسند. بنابراين اگر شرکت‌ها (هر چقدر هم که بزرگ و نوآور باشند) تنها بر همين توان پژوهشی محدود خود تکيه کنند، طبيعی است که از بسياری از فرصت‌های نوآوری در بيرون از شرکت جامی‌مانند. در اين رويکرد سنتی به پژوهش و نوآوری که اصطلاحاً رويکرد بسته ناميده می‌شود، سرعت خلق و تجاری‌سازی محصولات و خدمات جديد کند و هزينه‌های مربوطه زياد است. لذا بايد پرسيد که شرکت‌ها برای رونق بخشيدن به فرايند نوآوری خود چه می‌توانند بکنند؟
بايد گفت که از ابتدای قرن 21 رويکر جديدی جايگزين رويکرد بسته به فرآيند نوآوری شده که اصطلاحاً نوآوری باز ناميده می‌شود. شرکت‌های نوآور تلاش می‌کنند تا با پيروی از اين رويکرد خود را به ايده‌ها و توان پژوهشی درونی خود محدود نکنند و اگر ايده يا فناوری خاصی در بيرون از شرکت وجود دارد که به رونق کسب‌وکار آنها کمک می‌کند، آن را در کمترين زمان شناسايي کرده و به بهترين شيوه به خدمت بگيرند. به بيان ديگر، تمام شرکت‌های پيشتاز در حوزه نوآوری به خوبی دريافته‌اند که سرعت تحولات بازار و فناوری از يک‌سو و هزينه‌های پژوهش‌وتوسعه از سوی ديگر، به اندازه‌ای زياد شده که تداوم پيروی از رويکرد بسته به نوآوری در عمل به شکست می‌انجامد يا دست‌کم شانس موفقيت شرکت‌ها در بازار رقابت را بسيار کاهش می‌دهد.
اگر چه شرح رويکر باز به نوآوری و شيوه مديريت آن در اين نوشته ممکن نيست اما نگاهی به تجربه پيروی شرکت اينتل از اين رويکرد می‌تواند آموزنده باشد. اينتل که پيشتاز بی‌رقيب بازار جهانی ريزپردازنده‌هاست تلاش می‌کند که به پژوهش‌های درون خود محدود نماند. برای نمونه اين شرکت هرساله چندين همايش و گردهم‌آيي پژوهشی برگزار می‌کند تا پژوهشگران درون و بيرون از شرکت در آنها ديدار کنند و از دستاوردهای پژوهشی يکديگر باخبر شوند. اين شرکت از پژوهش‌های منتخب بيرون از شرکت حمايت مالی و بر آنها نظارت مديريتی می‌کند. اينتل در شرکت‌های نوپا و خوش‌آتيه هم سرمايه‌گذاری می‌کند. اين شرکت هرساله مسابقه ايده‌های جديد کسب‌وکار را در سطح بين‌المللی برگزار می‌کند و در ايده‌های برتر سرمايه‌گذاری می‌کند. اين رويکرد در عمل بسيار موفق از آب در آمده چرا که پژوهشگران اين شرکت چرخ را از نو اختراع نمی‌کنند و همواره بر موج پيشرفت فناوری در سطح جهانی سوارند. با اين‌که سرعت پيشرفت فناوری در صنعت ريزپردازنده شگفت‌آور است، اينتل سال‌هاست که در کارزار رقابت پيشتاز بوده است. جالب است بدانيم که اين رويکرد، صرفه‌جويي هزينه هم در پی دارد زيرا با اتخاذ رويکرد باز به نوآوری، نيروی انسانی و امکانات ديگر شرکت‌ها و مراکز پژوهشی در راستای کسب‌وکار اينتل به خدمت گرفته می‌شوند. اگر چه آن شرکت بهايي هم بابت استفاده از نتايج پژوهش‌های بيرونی می‌پردازد، اما معمولاً اين مبلغ کل هزينه پژوهشگران، امکانات پژوهشی و انواع هزينه‌های بالاسری را پوشش نمی‌دهد.
بايد اشاره کرد که پيروی از رويکرد شرکت اينتل به فرآيند نوآوری پيچيدگی‌هايي نيز دارد و مديريت آن دشوارتر است، اما مزايای آن آشکار است. با اين وجود بسياری از شرکت‌های ايرانی همچنان از رويکرد سنتی و بسته به پژوهش و نوآوری پيروی می‌کنند. برخی از مديران صنعت گمان می‌کنند که شرايط شرکت‌هايي چون اينتل در بافت اقتصادی آمريکا را نمی‌توان با شرايط اقتصاد ايران مقايسه کرد و به همين دليل از مزايای رويکرد باز به نوآوری چشم‌پوشی می‌کنند. اما برخی شرکت‌های پيشتاز ايرانی با پيروی از رويکرد باز به فرآيند نوآوری، به کسب‌وکار خود رونق فزاينده‌ای بخشيده‌اند. در اين ميان، تجربه شرکت گز سکه قابل توجه است.
شرکت گز سکه که در سال 1333 پايه‌گذاری شده است در سال‌های اخير به يکی از نوآورترين شرکت‌ها در صنعت گز و شيرينی کشور تبديل شده است. اين شرکت در سال 1387 با سرمايه‌گذاری در پژوهشی اوليه که در پژوهشکده زيست‌فناوری اصفهان انجام شده بود توانست به فناوری کليدی شيرين‌کننده گياهی دست يابد. از آن پس، اين شرکت رويکر باز به نوآوری را با قدرت دنبال کرده است. برای نمونه در سال‌های اخير اين شرکت اقدام به برگزاری همايش ملی گز کرده است تا از اين طريق در جريان آخرين دستاوردهای پژوهشی در اين حوزه قرار گيرد.
اما شرکت گز سکه در يکی از تحسين‌برانگيزترين اقدامات خود، "مرکز رشد فناوری‌های گز، شيرينی، شکلات و صنايع وابسته" را در اسفند ماه سال 1392 پايه‌گذاری کرد. اکنون پژوهشگران و کارآفرينان اين حوزه می‌توانند با استقرار در اين مرکز و برخورداری از حمايت‌ها و سرمايه‌گذاری شرکت گز سکه، از شانس بيشتری برای موفقيت برخوردار می‌شوند. اين شرکت‌های نوپا و خوش‌آتيه از خدمات استقرار و امکانات اداری، حمایت‌های حقوقی و قانونی، خدمات آموزشی و مشاوره‌ای، خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی برخوردار می‌شوند و آشکار است که چتر حمايتی شرکت گز سکه چقدر برای کاميابی آنها در بازار کليدی است. متقابلاً شرکت گز سکه هم بر موج نوآوری در اين صنعت سوار می‌شود و در نوآوری‌های برتر اين صنعت سرمايه‌گذاری کرده و از اين راه به مزيت رقابتی چشمگيری در برابر تمام رقبای خود در داخل و حتی خارج از کشور دست می‌يابد. بنابراين جای شگفتی نيست که در سال‌های اخير که شرکت‌های رقيب در حفظ سهم بازار سنتی خود با مشکلات فراوان روبه‌رو بوده‌اند، رشد فروش سالانه شرکت گزسکه به واسطه عرضه محصولات سالم و نوآورانه بين 40 تا 50 درصد بوده است. امروزه اين شرکت با صادرات محصولات خود به بیش از 30 کشور به بزرگترین صادر کننده گز بدل شده است.
تجربه موفق شرکت گز سکه در پيروی از رويکر باز به نوآوری گواهی بر اين امر است که اين رويکر در بافت اقتصادی ايران نيز نه تنها قابل اجرا بلکه مزيت‌آفرين است. البته فرآيند گذار به نوآوری باز بايد به خوبی مديريت شود و اين کار با آزمون و خطی شدنی نيست. بکارگيری آموزه‌های نوين علم مديريت نوآوری در اين زمينه می‌تواند بسيار راهگشا باشد.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان