|
گردشگری الکترونیک کارکردها و چالش ها
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[23 Apr 2010]
[ فرنود حسني]
فرنود حسنی
کلید واژگان: گردشگری الکترونیک, e-tourism, تجارت الکترونیک, سرویس های الکترونیک,ET
مقدمه:
توسعه فناوری اطلاعات بر حوزه های مختلف کسب و کار و زندگی جاری بشر امروزی اثر داشته است و زمینه تحول, تسریع و تسهیل امور را با ایجاد بسترهای یکپارچه فراهم آورده است. در این میان صنعت گردشگری به عنوان یکی از کسب و کارهای سودآور و مهم دنیا در سال های اخیر تجربه ها و تحولات جدیدی را مشاهده کرده است و با تغییراتی چشمگیر سعی کرده است تا گام های بزرگی برای تطبیق خود با فناوری های نوین بردارد. این انطباق پذیری بر حوزه های مهم این صنعت از جمله زیرساخت ها, فناوری ها, متدها و کارکردها اثرگذار بوده است و باعث افزایش رضایت کاربران نهایی یا همان گردشگران شده است.
واژه ای به نام گردشگری الکترونیکی چند سالی است که در کشور ما به گوش می رسد و این واژه در سایر نقاط جهان حدود 15 سال است با نام e-tourism برای خود جا باز کرده. گردشگری خود یکی از بزرگ ترین صنعت های دنیاست که برای برخی کشورها به عنوان بزرگترین منبع درآمد و یک ثروت ملی به شمار می آید و این امر باعث شده تا تقریبا تمام کشورهای دارای این صنعت به مقوله الکترونیکی کردن آن نیز توجه خاصی داشته باشند.
نقش فناوری اطلاعات در توسعه این صنعت از دو جنبه قابل بررسی است: یکی به کارگیری فناوری اطلاعات در اطلاع رسانی و ارایه خدمات گردشگری که به معنای استفاده همه جانبه از پتانسیل های صنعت فناوری اطلاعات جهت توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگری است و دیگری گردشگری مجازی که به معنای الکترونیکی شدن منابع گردشگری موجود و یا حتی فضاهای ساختگی است.
تاریخچه
پیامدهای بالقوه توسعه گردشگری الکترونیک فعالیت گردشگری از سال ۱۹۵۰ میلادی دچار تحولات عظیمی شد که برخی آن را “انقلاب گردشگری” نام نهاده اند.این تحول منجر به بلوغ و ظهور “گردشگری انبوه” شده و در آینده نزدیک به “گردشگری کیفی” تبدیل خواهد شد.
در حال حاضر گردشگری، فعالیتی قدرتمند و حرفه‌ای بزرگ در سطح جهان است. به نحوی که ابتدا قبل از نفت،آنگاه همردیف آن و سپس بالاتر از آن قرار گرفته است. در سال ۱۹۹۲ از هر ۱۵ نفر شاغل در جهان، ۱ نفر در بخش گردشگری فعال بوده‌اند. و کل شاغلین این بخش در همان سال ۱۳۰ میلیون نفر بوده است. در حال حاضر(دسامبر سال ۲۰۰۳ میلادی) میزان ۱۰ درصد از شاغلان دنیا در مشاغل وابسته به بخش گردشگری فعالیت دارند. تعداد گردشگران در جهان در سال ۱۹۹۶ برابر ۵۹۲ میلیون نفر و درآمد حاصله برابر ۴۲۳ میلیارد دلار بوده است. میزان درآمد فعالیت گردشگری از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲، ۱۳۲ برابر شده و برآورد شده است که در سال ۲۰۰۵ بیش از ۱۵۷ میلیون نفر در این بخش شاغل باشند. از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ حدود ۴۰ میلیون شغل در این بخش ایجاد می‌شود. و از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ هر ساله ۷۵۰ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت.
درآمد گردشگری در سال ۲۰۰۵ حدود ۶/۶ درصد از درآمد ناخالص جهان خواهد بود. میزان درآمد صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی، هتلداران و شرکتهای هواپیمائی حدود ۸۰۰ میلیارد دلار و میزان درآمد برای صنایع و اشخاص شاغل در این بخش (مستقیم و غیر مستقیم) در حدود ۵۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است. حجم مبادلات گردشگری بین‌المللی بیش از ۲۰ درصد از کل مبادلات بین‌المللی است. براساس پیش‌بینی “سازمان جهانی جهانگردی” در سال ۲۰۱۰ در حدود ۱ میلیارد و ۱۸ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت و درآمد ناشی از گردشگری بین‌المللی در همان سال به ۵/۱ تریلیون دلار خواهد رسید. این ارقام تا سال ۲۰۲۰ سالانه ۶/۱ میلیارد نفر گردشگر و درآمد سالانه‌ای بیش از ۲ تریلیون دلار خواهد رسید. که در حدود ۷/۴ برابر درآمد گردشگری در سال ۱۹۹۶ است. در مواردی کارشناسان اقتصاد منطقه‌ای، گردشگری را بعنوان تنها عامل استقرار منابع و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته پنداشته‌اند. اهمیت فناوری اطلاعات بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ میلادی تولیدات ناشی از فناوری اطلاعات ۸ درصد از کل تولید ناخالص ملی ایالات متحده را تشکیل داده که به میزان ۳۵ درصد از رشد واقعی اقتصاد ملی آن کشور نیز بوده است.
در ایالت ویرجینیا ۸/۷۶ درصد از شهروندان از خانه یا محل کار خود به اینترنت دسترسی دارند. ۳۸ درصد از آنها از اینترنت و پست الکترونیک بطور روزانه استفاده می کنند که نشان دهنده عمومیت یافتن اینترنت است. تعداد پایگاهها در اینترنت از ۱۱۱ پایگاه در سال ۱۹۷۷ به ۱۰ هزار پایگاه در سال ۱۹۸۷ رسید.این تعداد در سال ۲۰۰۲ به بیش از ۲ میلیون پایگاه رسید.تعداد کاربران اینترنت نیز از ۴۰۷ میلیون نفر در سپتامبر سال ۲۰۰۱ به ۸۴۰ میلیون نفر در سپتامبر ۲۰۰۲ نفر در ۲۱۸ کشور رسید.پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۰۵ این رقم به حدود ۲ میلیارد نفر و تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۸۰ درصد جمعیت روی کره زمین برسد.
گردشگری الکترونیک کارکردها و چالش ها
فرنود حسنی
کلید واژگان: گردشگری الکترونیک, e-tourism, تجارت الکترونیک, سرویس های الکترونیک,ET
مقدمه:
توسعه فناوری اطلاعات بر حوزه های مختلف کسب و کار و زندگی جاری بشر امروزی اثر داشته است و زمینه تحول, تسریع و تسهیل امور را با ایجاد بسترهای یکپارچه فراهم آورده است. در این میان صنعت گردشگری به عنوان یکی از کسب و کارهای سودآور و مهم دنیا در سال های اخیر تجربه ها و تحولات جدیدی را مشاهده کرده است و با تغییراتی چشمگیر سعی کرده است تا گام های بزرگی برای تطبیق خود با فناوری های نوین بردارد. این انطباق پذیری بر حوزه های مهم این صنعت از جمله زیرساخت ها, فناوری ها, متدها و کارکردها اثرگذار بوده است و باعث افزایش رضایت کاربران نهایی یا همان گردشگران شده است.
واژه ای به نام گردشگری الکترونیکی چند سالی است که در کشور ما به گوش می رسد و این واژه در سایر نقاط جهان حدود 15 سال است با نام e-tourism برای خود جا باز کرده. گردشگری خود یکی از بزرگ ترین صنعت های دنیاست که برای برخی کشورها به عنوان بزرگترین منبع درآمد و یک ثروت ملی به شمار می آید و این امر باعث شده تا تقریبا تمام کشورهای دارای این صنعت به مقوله الکترونیکی کردن آن نیز توجه خاصی داشته باشند.
نقش فناوری اطلاعات در توسعه این صنعت از دو جنبه قابل بررسی است: یکی به کارگیری فناوری اطلاعات در اطلاع رسانی و ارایه خدمات گردشگری که به معنای استفاده همه جانبه از پتانسیل های صنعت فناوری اطلاعات جهت توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگری است و دیگری گردشگری مجازی که به معنای الکترونیکی شدن منابع گردشگری موجود و یا حتی فضاهای ساختگی است.
تاریخچه
پیامدهای بالقوه توسعه گردشگری الکترونیک فعالیت گردشگری از سال ۱۹۵۰ میلادی دچار تحولات عظیمی شد که برخی آن را “انقلاب گردشگری” نام نهاده اند.این تحول منجر به بلوغ و ظهور “گردشگری انبوه” شده و در آینده نزدیک به “گردشگری کیفی” تبدیل خواهد شد.
در حال حاضر گردشگری، فعالیتی قدرتمند و حرفه‌ای بزرگ در سطح جهان است. به نحوی که ابتدا قبل از نفت،آنگاه همردیف آن و سپس بالاتر از آن قرار گرفته است. در سال ۱۹۹۲ از هر ۱۵ نفر شاغل در جهان، ۱ نفر در بخش گردشگری فعال بوده‌اند. و کل شاغلین این بخش در همان سال ۱۳۰ میلیون نفر بوده است. در حال حاضر(دسامبر سال ۲۰۰۳ میلادی) میزان ۱۰ درصد از شاغلان دنیا در مشاغل وابسته به بخش گردشگری فعالیت دارند. تعداد گردشگران در جهان در سال ۱۹۹۶ برابر ۵۹۲ میلیون نفر و درآمد حاصله برابر ۴۲۳ میلیارد دلار بوده است. میزان درآمد فعالیت گردشگری از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲، ۱۳۲ برابر شده و برآورد شده است که در سال ۲۰۰۵ بیش از ۱۵۷ میلیون نفر در این بخش شاغل باشند. از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ حدود ۴۰ میلیون شغل در این بخش ایجاد می‌شود. و از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ هر ساله ۷۵۰ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت.
درآمد گردشگری در سال ۲۰۰۵ حدود ۶/۶ درصد از درآمد ناخالص جهان خواهد بود. میزان درآمد صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی، هتلداران و شرکتهای هواپیمائی حدود ۸۰۰ میلیارد دلار و میزان درآمد برای صنایع و اشخاص شاغل در این بخش (مستقیم و غیر مستقیم) در حدود ۵۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است. حجم مبادلات گردشگری بین‌المللی بیش از ۲۰ درصد از کل مبادلات بین‌المللی است. براساس پیش‌بینی “سازمان جهانی جهانگردی” در سال ۲۰۱۰ در حدود ۱ میلیارد و ۱۸ میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت و درآمد ناشی از گردشگری بین‌المللی در همان سال به ۵/۱ تریلیون دلار خواهد رسید. این ارقام تا سال ۲۰۲۰ سالانه ۶/۱ میلیارد نفر گردشگر و درآمد سالانه‌ای بیش از ۲ تریلیون دلار خواهد رسید. که در حدود ۷/۴ برابر درآمد گردشگری در سال ۱۹۹۶ است. در مواردی کارشناسان اقتصاد منطقه‌ای، گردشگری را بعنوان تنها عامل استقرار منابع و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته پنداشته‌اند. اهمیت فناوری اطلاعات بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ میلادی تولیدات ناشی از فناوری اطلاعات ۸ درصد از کل تولید ناخالص ملی ایالات متحده را تشکیل داده که به میزان ۳۵ درصد از رشد واقعی اقتصاد ملی آن کشور نیز بوده است.
در ایالت ویرجینیا ۸/۷۶ درصد از شهروندان از خانه یا محل کار خود به اینترنت دسترسی دارند. ۳۸ درصد از آنها از اینترنت و پست الکترونیک بطور روزانه استفاده می کنند که نشان دهنده عمومیت یافتن اینترنت است. تعداد پایگاهها در اینترنت از ۱۱۱ پایگاه در سال ۱۹۷۷ به ۱۰ هزار پایگاه در سال ۱۹۸۷ رسید.این تعداد در سال ۲۰۰۲ به بیش از ۲ میلیون پایگاه رسید.تعداد کاربران اینترنت نیز از ۴۰۷ میلیون نفر در سپتامبر سال ۲۰۰۱ به ۸۴۰ میلیون نفر در سپتامبر ۲۰۰۲ نفر در ۲۱۸ کشور رسید.پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۰۵ این رقم به حدود ۲ میلیارد نفر و تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۸۰ درصد جمعیت روی کره زمین برسد.
مفاهیم و کاربردهای گردشگری الکترونیک
گردشگری الکترونیکی[1] عبارت از فن تلفیق متدهای کسب و کارهای الکترونیکی و فناوری اطلاعات در شیوه ها و ابزارهای تدارک, ارایه و پشتیبانی خدمات گردشگری برای ارایه خدمات مورد نیاز گردشگران. با کیفیتی بالاتر و هزینه‌ای کمتر است. در واقع ET ارایه الکترونیکی تمامی خدماتی است که در گذشته گردشگران به صورت سنتی از آنها استفاده می‌کردند به علاوه خدماتی که به واسطه فناوری اطلاعات میسر شده‌اند.
از نگاهی دیگر به طور عام، کلیه اجزای کسب و کار از قبیل تجارت الکترونیکی تحقیق و توسعه الکترونیکی تولید محتوا و ارایه خدمات به صورت الکترونیکی در فضای مجازی یا ارتباطی را شامل می شود.
همچنین گردشگری الکترونیکی به مجموعه ای از پایگاه های اینترنتی (دولتی و خصوصی) و استانداردها و پروتکل های خاصی اطلاق می شود که با تولید و بازنشر اطلاعات در فرمت های مختلف از قبیل متن، تصویر، کاتالوگ و بوشور ، تیزرهای تبلیغاتی و حتی خدماتی از قبیل رزرو هتل و خرید الکترونیکی، معنا می یابد.
ارزش گردشگری الکترونیک هنگامی آشکار شد که رویکردهای مبتنی بر Single Window به سایت های فعال در زمینه ET اضافه شد. مطابق رویکرد Single Window یک گردشگر هنگامی که به یک سایت ET وارد می‌شود تنها از طریق همان سایت و با برخورد برخورد با یک استاندارد خاص مورد استفاده در سایت کار کرده اما تمامی خدمات مورد نیاز خود را دریافت می‌کند. به این معنا که گردشگر نیازی ندارد که هر یک از سرویس های مورد نظر خود را از طریق یک سایت مجزا و با واسط کاربری[2] جدید مرتفع کند، بلکه تمامی سرویس های مورد نیاز را از طریق یک سایت مشترک و با واسط کاربری یکسان دریافت کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را ساده‌تر به دست می‌آورد. به واسطه این فناوری گردشگر با مراجعه به یک سایت معتبر ET همه سرویس های مورد نیاز برای سفر خویش را دریافت کرده و با کیفیت، سرعت و قیمت مناسب به خواسته‌های خود دست می‌یابد.
سرویس هایی که در گردشگری الکترونیک مرسومند عبارتند از:
اطلاع رسانی شفاف، دقیق و معتبر
انجام کلیه تشریفات اخذ ویزا
رزرو هتل ها و مراکز تفریحی- سیاحتی
رزرو و اجاره وسایل نقلیه
اخذ بلیت هواپیما، اتوبوس و قطار و ...
خرید برنامه‌های سفر و تورهای مختلف
اجزا گردشگری الکترونیکی درجات مختلفی دارد که می تواند از ساده ترین کارها مانند دریافت کاتالوگ یک منطقه توریستی و یا خرید الکترونیکی بلیت شروع شود و تا سفری در دنیای مجازی ادامه یابد. تقریبا تمام کارهایی که برای یک سفر نیاز است را می توان به صورت الکترونیکی انجام داد مانند گرفتن ویزا از یک سفارتخانه خارجی که به آن روادید الکترونیکی می گویند. ویزای الکترونیکی یکی از سرویس های بسیار مشهور در زمینه گردشگری الکترونیکی است و کشورهایی که خدمات ویزا را به صورت الکترونیکی ارایه می کنند، آن را یکی از شاخص های پیشرفت خود در زمینه فناوری اطلاعات و دولت الکترونیکی می دانند.
در این میان عرضه کنندگان محصول گردشگری تحت تاثیر تقاضای گردشگری با گرایش به استفاده از تکنولوژی های جدید به عرضه محصول گردشگری می پردازند و از آنجا که گذار از گردشگری انبوه شکل گرفته و تکثری را درتقاضا گردشگری سبب شده، دیگر بنگاه های بزرگ کارآیی لازم رانداشته و در راستای انعطاف پذیری، بنگاه های کوچک در زمینه ارایه خدمات به گردشگران ایجاد گردید که به گردشگران با تمایلات و انگیزه های متفاوت سرویس دهند. این خود ریسک پذیری ناشی از تغییرات تقاضا را در زمینه گردشگری کاهش داد و از دیگر سو با امکان دسترسی مستقیم به گردشگران از طریق تکنولوژی های جدید، درآمد حاصل برای بنگاه های اقتصادی افزایش یافت و این خود بستری را برای رقابت بیشتر و ارایه خدمات با کیفیت بالاتر را بین بنگاه ها سبب گردید. از دیگر تغییرات حاصل از گردشگری الکترونیکی در زمینه عرضه محصول گردشگری، شکل گیری سازمان های مدیریت مقاصد(DMO )می باشد.این سازمان ها در زمینه گردشگری با ارایه انواع خدمات الکترونیکی ، امکان جستجو و برنامه ریزی سفر را برای گردشگران فراهم می آورند.وظایف این سازمان ها در برگیرنده، مدیریت منابع گردشگری ، برنامه ریزی برای فعالیت های گردشگری، تبلیغ و بازاریابی، آموزش کارکنان و عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران می باشد. این سازمان ها در واقعه لایه میانی را در گردشگری الکترونیکی مابین عرضه و تقاضا شکل می دهنداز یک سو در زمینه عرضه روند تقاضا در بازار گردشگری در جهان و مناطق مختلف و جهت گیری تقاضا را برای مقاصد فراهم می آورند و از دیگر سو با کسب اطلاعات لازم از مقاصد آن اطلاعات را در اختیار گردشگران قرار می دهند.
برنامه‌ها، سیاست‌ها و طرح‌‌های عملیاتی توسعه گردشگری الکترونیک در ایران
در حوزه برنامه ریزی و تدوین راهبردهای کلان گردشگری الکترونیکی ایران نتوانسته گام هایی صحیح و اصولی بردارد چرا که با مطالعه اقدامات و فعالیت های صورت گرفته از سوی مسئولان امر در اکثر سازمان ها و نهاد های دولتی و خصوصی شاهد هیچ اقدام زیرساختی و دستاورد روشنی برای عرضه به عنوان کارنامه گردشگری الکترونیکی ایران نبوده ایم این مساله به ویژه وقتی نمود پیدا می کند که موضوع را از دیدگاه فرامرزی مطالعه و بررسی کنیم. درست جایی که در کشور همسایه یعنی ترکیه صنعت گردشگری به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی و اشتغال زایی محسوب می شود کشور ما با داشتن موقعیت های بسیار بیشتر و جذاب تر نتوانسته است سرمایه گذاری صحیحی برای ساخت و بهسازی سازه های تاریخی و فرهنگی و طبیعی با هدف افزایش گردشگر خارجی بکند و به تبع سرمایه گذاری قابل توجهی نیز برای بهره برداری از ابزارهای فناوری اطلاعات در جهت تسهیل و بهسازی امور گردشگران برای مدیریت فرآیند تصمیم سازی و اقدام گردشگر برای آغاز سفر صورت نگرفته است.
چشم‌انداز گردشگری الکترونیک در فرآیند توسعه پایدار گردشگری در ایران
خواسته و ناخواسته یکی از مهمترین شاخص ها در بررسی فرآیند توسعه پایدار شاخص اقتصاد و فرهنگ است و صنعت گردشگری بیش از هر چیز می تواند این دو شاخص را متاثر سازد. توسعه صحیح و پیگیرانه گردشگری الکترونیکی به عنوان یکی از ابزارهای مهم رشد اقتصادی در دنیای امروز می تواند باعث رونق بسیاری از زیرساخت های اقتصاد هر کشوری شود و باعث افزایش سطح درآمد ناخالص ملی شود. از سوی دیگر حضور گردشگران در هر کشوری در ارایه شناخت و درک صحیح مردمان جهان از هویت فرهنگی و اصالت تاریخی هر کشور نقش تاثیرگذاری دارد و می تواند زمینه ساز بسیاری از مراودات و تعاملات حتی در سطوح بالای مملکتی و بین المللی باشد.
با این رویکرد می تواند نتیجه گیری کرد توجه به گردشگری الکترونیکی در دو بعد توسعه اطلاع رسانی و خدمات رسانی حتی اگر منجر به حضور یک گردشگر در کشور نشود می تواند باعث افزایش آگاهی جهانی و شناخت صحیح شود و در نتیجه باعث ارتقا سطح زندگی و کسب وکار عمومی و در نهایت توسعه پایدار در هر کشوری باشد.
جایگاه دولت، بخش خصوصی و نهادهای عمومی در توسعه گردشگری الکترونیک در ایران
همانطور که پیشتر اشاره شد گردشگری الکترونیک به عنوان یک صنعت بین المللی نیازمند توجه و حمایت دو جانبه بخش دولتی و خصوصی است در این میان نکته مهم برای رسیدن به نقطه مطلوب و پرهیز از هرگونه تداخل ماموریت ها, لازم است تا دولت با یک نگاه راهبردی و بدون دخالت در امور اجرایی نقش مدیریت کلان این فرآیند را بر عهده گیرد و با فراهم کردن زیرساخت های مهم امکانات لازم را برای حرکت فعالانه بخش خصوصی فراهم آورد.
بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار خرد در صنعت گردشگری می تواند اقدامات و فعالیت های بسیار مناسبی را برای ارایه خدمات مناسب به گردشگران فراهم کند.
بیمه الکترونیک گردشگری
اگر فرآیند شکل گیری گردشگری با استفاده از ابزارهای الکترونیکی را یک زنجیره به هم متصل و پیوسته تصور کنیم لازم است تمامی حلقه های این زنجیر را پیش بینی و آماده کنیم. یکی از مهمترین این حلقه ها بیمه های الکترونیک است که باید از طریق بسترهای مناسب سرویس دهی اینترنتی و الکترونیکی به گردشگران فرصت خرید و آشنایی دقیق با انواع بیمه های مورد نیازشان را بدهند.
گردشگری و شهر الکترونیک
یکی از زیرساخت های اساسی که می تواند به گردشگری الکترونیکی وحهه مناسب و استانداردی بدهد آماده سازی ابزارها, المان ها و امکانات شهری بر اساس الگوهای گردشگری الکترونیکی است و برای رسیدن به چنین الگویی نیازمند تدوین یک سند استاندارد برای شهر الکترونیکی است که در آن تمامی نیازسنجی ها و پیش بینی های لازم برای تامین خواسته های گردشگران انحام شود. گردشگران باید از لحظه ورود به فرودگاه ها, ایستگاه های قطار یا اتوبوس, موزه ها و شهرهای مختلف از فناوری ها و امکانات لازم برای دستیابی به سرویس ها و اطلاعات مورد نظر بهره مند شوند و این زمانی میسر می شود که شهر بر اساس قوانین و استانداردهایی تجهیز و تامین شده باشد.
گردشگری و بازاریابی الکترونیک
تدوین و فراهم آوری تمامی ابزارها و زیرساخت زمانی می تواند ارزشمند و مفید واقع می شود که گردشگرانی برای بهره برداری از این امکانات وجود داشته باشد. بنابراین لازم است بخش خصوصی و دولتی علاوه بر اقدامات زیرساختی نیم نگاهی جدی به مقوله های کاربردی بازاریابی به خصوص بازاریابی الکترونیکی داشته باشند و در این زمینه می توان بر موارد جذاب زیر تاکید و توجه کرد:
گردشگری پزشکی
گردشگری مذهبی
گردشگری تاریخی- فرهنگی
گردشگری طبیعی
گردشگری آموزشی
برای این که یک سفر الکترونیکی را آغاز کنیم، ابتدا باید از کجا شروع کنیم؟
پس از اتصال به اینترنت، آدرس یک سایت گردشگری یا ET را که قبلا در اینترنت جست‌وجو کرده‌ایم و یا از طریق بروشورهای تبلیغاتی شرکتهای ارایه سرویس‌های گردشگری با آن آشنا شده‌ایم، در قسمت آدرس صفحه مرورگر خود تایپ می‌کنیم. در صورتی که آدرس مذکور درست باشد، اکنون در یک سایت ET هستیم؛ چیزی شبیه به ورود به یک ترمینال یا فرودگاه! بر حسب سیاست‌های سایت و میزان محدودیت یا گستره فعالیت‌های سایت ET، سرویس‌های ارایه شده به گردشگر متفاوت خواهد بود؛ به طور مثال، ممکن است یک سایت (ET) تنها به رزرو بلیط و ارایه تاریخ‌های سفر بپردازد؛ در حالی که سایت دیگری امکان اخذ ویزا، نمایش فهرستی از هتل‌ها و مراکز اقامتی و همچنین امکان مشاهده تصاویر اتاق‌ها، سالن‌ها و محوطه بیرونی هتل‌ها را نیز فراهم آورد؛ اما آن چه که در یک سایت گردشگری بسیار مهم است، فراهم آوردن امکان دسترسی گردشگر به همه سرویس‌های مورد نیاز او از طریق همان سایت است و به عبارت دیگر، گردشگر، هنگام ورود به یک سایت گردشگری، بایستی بدون نیاز به باز شدن پنجره‌های گوناگون و فارغ از لینک‌های متعدد، تبلیغات شلوغ و گیج‌کننده و لود یا بارگذاری طولانی تصاویر و نقشه‌های سفر، بتواند به راحتی و سادگی، سرویس‌های مورد نیاز خود را انتخاب کند. در حال حاضر، سایت‌های گردشگری به استفاده از فناوری Single Window که به کاربر اجازه می‌دهد از طریق همان سایت ورودی و با یک استاندارد خاص و بدون نیاز به واسط کاربری جدید، سرویس‌های خود را دریافت نماید، مجهز شده‌اند.
یک گردشگر یا مسافر الکترونیکی، پس از ورود به یک سایت گردشگری، انتظار دسترسی به سرویس‌ها و اطلاعات خاص منطقه مورد نظر را دارد. این سرویس‌ها و نیازمندی‌ها عبارتند از:
1. امکان انتخاب برنامه سفر توسط گردشگر.
2. اطلاعات کلی در مورد وضعیت جغرافیایی و اقلیمی منطقه، به همراه آگاهی از وضعیت آب و هوای منطقه مورد نظر، به صورت آنلاین و 24 ساعته و پیش‌بینی چند روز آینده.
3. ارایه اطلاعات در مورد راه‌های ارتباطی منطقه؛ به طور نمونه از طریق راه آهن، راه دریایی، یا هوایی، راه شوسه و یا مسیرهای صعب‌العبور کوهستانی که این امر سبب می‌شود گردشگر در صورت تمایل، مسیر مورد نظر را جهت سفر، انتخاب کند.
4. ارایه اطلاعاتی در مورد واحدها و سیستم اندازه‌گیری (در صورت سفر به سایر کشورها).
5. اختلاف زمانی منطقه مورد نظر با ساعت رسمی منطقه گردشگر.
6. نوع واحد پول و تبدیلات ارزی.
7. اطلاعاتی راجع به صدور گذرنامه یا ویزای الکترونیک که بر حسب نوع عملکرد سایت، ممکن است تنها اطلاعات مربوط به مدارک و مراحل صدور ویزا ارایه شود و یا تمام فرم‌ها به صورت الکترونیکی و از طریق اینترنت ارایه شود و پس از تکمیل، دریافت گردد و سرانجام، ویزای گردشگر به آدرس مورد نظر ارسال شود و یا بعد از تکمیل فرم‌ها، یک کد منحصر به فرد معرف ویزا، به گردشگر داده شود؛ تا در محل فرودگاه، با ارایه آن، کد ویزای خود را دریافت کند.
8. معرفی آثار و بناهای تاریخی، فهرست موزه‌ها و گالری‌ها و مکان‌های دیدنی، همراه با ساعت بازدید و ... .
9. نرخ مکالمات تلفنی بین کشور مبداء و مقصد.
10. لینک‌های مفید به سایر مراکز گردشگری؛ مانند سفارت‌خانه‌ها و مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و ... ؛ به ویژه سازمان جهانی بهداشت (Who) که همواره به ارایه هشدارهای بهداشتی برای سفر به مناطق خاص می‌پردازد(برای اطلاع از بیماری‌های شایع و یا بومی یک منطقه).
11. ارایه اطلاعاتی در مورد زبان رسمی یا لهجه‌های محلی یک منطقه خاص.
12. امکان رزرو و فروش اینترنتی بلیط (برای تمام خطوط هوایی، دریایی، جاده‌ای و ریلی) و به عبارت دیگر، امکان تهیه بلیط الکترونیکی؛ به این صورت که گردشگر با مراجعه به سایت، تمام مراحل مربوط به تهیه بلیط را از طریق اینترنت طی می‌کند و یک روش فروش الکترونیکی بلیط، هدایت این کار را بر عهده می‌گیرد. این روش فروش الکترونیکی، قادر است دسته‌بندی، فروش، ارسال و تجدید بلیط‌ها، کنترل و بررسی اعتبار بلیط‌ها، دریافت کرایه و هزینه بلیط و سرانجام، آمار و گزارش‌گیری مسافران را انجام دهد.
13. معرفی مراکز اقامتی؛ هر سایت گردشگری ممکن است یکی از روش‌های زیر را جهت ارایه و معرفی مراکز اقامتی یا همان هتل‌داری الکترونیکی انجام دهد:
معرفی هتل‌ها همراه با ارایه آدرس و تلفن.
معرفی هتل‌ها بر مبنای قیمت، تعداد ستاره و سرویس‌هایی که توسط هر هتل ارایه می‌شود. همچنین برخی از سایت‌های گردشگری امکان مشاهده تصاویر اتاق‌ها، سالن‌ها، محوطه بیرونی هتل، رستوران، کافی شاپ، استخر، زمین‌های بازی و ... را نیز فراهم می‌کنند و سرانجام روش رزرو اتاق‌های هتل را ارایه می‌کند که به صورت آنلاین، آخرین اطلاعات مربوط به رزرو اتاق‌ها و تعداد اتاق‌های خالی هتل را با ذکر تاریخ و ساعت، بر روی سایت منتشر می‌کند.
14. ارایه فهرستی از تورهای مسافرتی موجود، همراه با خدمات ارایه شده در تورها، مدت زمان اقامت، قیمت‌ها و ... .
15. معرفی اقامتگاه‌های بین راه، رستوران‌ها و مراکز خرید صنایع دستی و تولیدات محلی، به همراه ارایه تصاویر و فهرستی از آثار و صنایع دستی آن منطقه و نیز معرفی مراکز فروش و تهیه غذاهای حلال مخصوص مسلمانان در کشورهای خارجی.
16. یک سایت گردشگری، بایستی امکان پرداخت هزینه سرویس‌های گردشگری را به کمک کارت‌های اعتباری مختلف، در اختیار گردشگران قرار دهد.
17. تمام موارد فوق، باید به زبان‌های مختلف بر روی سایت قرار گیرد؛ تا بدین ترتیب، امکان جذب گردشگران خارجی و ارایه سرویس‌ها به آنها نیز فراهم شود.
نتیجه گیری
نگاهی سریع به آنچه گفته شد نمایان می سازد که گردشگری به عنوان یک صنعت پول ساز و زیربنایی در اقتصاد امروز جایگاه بسیار با اهمیتی دارد و حوزه ها و کارکردهای مختلفی را شامل می شود. توسعه مناسب آن می تواند زمینه گسترش روابط فرهنگی و توسعه اقتصادی کشورها را فراهم سازد و لازمه این مساله تعامل صحیح بخش دولتی و خصوصی است. توسعه وب به عنوان ابزار کاربردی اینترنت نقش بسیار تعیین کننده ای در موفقیت گردشگری الکترونیکی بازی می کند و بهره برداری صحیح از آن می تواند زمینه ساز توسعه و موفقیت هر چه بیشتر باشد.
منابع:
1) http://daneshnameh.roshd.ir
2) http://e-tourism.iranictnews.ir
3) http://e-turism.persianblog.ir
4) http://www.shahremelli.ir/html/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=142&page=1
5) http://daneshnameh.roshd.ir
6)
7) نوری آزاد, سعید- دوردنیا در 12/0 ثانیه
--------------------------------------------------------------------------------
[1] e-tourism
[2] User Interface
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
|
بنیاد آینده‌نگری ایران |
|
پنجشنبه ۱ آذر ۱۴۰۳ - ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴
فرنود حسني
|
|
Facebook
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان