مسابقه سولار دکاتلون مسابقه‌اي بين‌المللي ميان دانشگاه‌هاي جهان است که پژوهش در زمينه توسعه خانه‌هاي کارآمد را تشويق مي‌کند. مقصود اصلي گروه‌هاي مختلف نسبت به شرکت در اين مسابقه طراحي و ساخت خانه‌هايي است که تا آن‌جا که ممکن باشد، منابع طبيعي کمتري را مصرف و مواد زايد کمتري را در چرخه زندگي‌شان توليد کنند.
پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان: مسابقه دانشجويي «سولار دکاتلون» (Solar Decathlon) برنامه‌اي است که توسط بخش خصوصي و توسط نهادي به نام «دپارتمان آمريکايي انرژي خورشيدي دکاتلون» وابسته به وزارت انرژي ايالات متحده آمريکا پايه‌گذاري شده است و از سال 2002 ميلادي اقدام به برگزاري مسابقاتي ميان دانشگاه‌ها و گروه‌هاي دانشجويي کرده است. درحقيقت دليل علاقه بخش خصوصي به سرمايه‌گذاري در اين مسابقات استفاده از ظرفيت قابل توجه مدارس معماري و مهندسي در پژوهش طراحي و به‌کارگيري روش‌هاي جديد کاربرد انرژي خورشيدي و ابزار، دستگاه‌ها و دستاوردهاي جديد شرکت‌هاي توليدکننده در اين زمينه است که مي‌تواند نويددهنده تجارت جديدي باشد که با توجه به عالم‌گير شدن انديشه توسعه پايدار و توجه به حقيقت محدود بودن منابع و لزوم بهره‌گيري از انرژي‌هاي تجديدپذير مي‌رود که اخلاقيات جديدي را در اجتماع انساني پديد آورد که طبيعتا بر بازار کنوني انرژي و ساختمان تاثير عميقي خواهد گذارد.
اين مسابقات دوسالانه تاکنون در سال‌هاي 2002، 2005، 2007، 2009 و 2011 در ايالات متحده آمريکا برگزار شده است. در سال 2007 دولت اسپانيا با امضاي قراردادي با نهاد آمريکايي برگزارکننده مسابقه به صرافت افتاد تا اين مسابقات را در اين قاره نيز بين دانشجويان معماري و مهندسي و شرکت‌هاي خصوصي شاغل در صنعت انرژي خورشيدي برگزار کند. اولين دوره مسابقات سولار دکاتلون اروپا در سال 2010 برگزار شد و دوره دوم اين مسابقات در سپتامبر سال 2012 با شرکت 18 گروه از کشورهاي مختلف در مادريد برگزار شد. به اين ترتيب اين مسابقات هر ساله به تناوب در اروپا و آمريکا برگزار مي‌شود و گروه‌هايي از ساير قاره‌ها نظير آسيا و آفريقا نيز تاکنون در مسابقات اروپايي سولار دکاتلون شرکت کرده‌اند. دوره آتي مسابقه سولار دکاتلون در آمريکا در روزهاي 3 تا 13 اکتبر در اورنج کانتي در ايالت کاليفرنيا برگزار خواهد شد و در سال 2014 نيز نسخه اروپايي اين مسابقه در فرانسه و در شهر ورساي در نزديکي پاريس با شرکت 27 گروه از کشورهاي مختلف برگزار خواهد شد.
در اين دوره، از منطقه ما نيز دو گروه دانشجويي از ترکيه و امارات متحده عربي حضور خواهند داشت که اين خود شاهدي است بر رابطه ميان اين مسابقات و رونق ساختمان‌سازي و قدرت بخش خصوصي و نهادهاي آموزشي کشورهاي شرکت‌کننده در اين مسابقات. چنان‌که در سال 2012 گروه‌هاي دانشجويي از کشورهاي صنعتي و در حال توسعه‌اي نظير ژاپن، چين، برزيل و مصر نيز در اين مسابقه حضور داشتند. حضور گروه‌هاي دانشجويي و دانشگاه‌ها در اين مسابقات علاوه بر بهره‌مندي صنايع خصوصي از ظرفيت طراحي و پژوهشي دانشگاه‌ها و آشنا شدن و تربيت معماران و مهندسان جوان با آينده صنعت ساختمان و ظرفيت‌ها و محدوديت‌هاي آن تجربه‌اي بديع را در زمينه کارگروهي متخصصان مختلف با هم و در روند طراحي تا ساخت يک ساختمان خورشيدي با همه نيازها، الزامات و جزئيات داخلي و خارجي‌اش پديد مي‌آورد؛ تجربه‌اي که به‌ويژه براي دانشجويان معماري بسيار متفاوت از ساير مسابقاتي است که معمولا در کورانش قرار مي‌گيرند.
به عبارتي برخلاف ساير مسابقات معماري در اين دسته از مسابقات معماران جوان از نزديک با مراحل مختلف شکل‌گيري و ساخت طرح‌هاي معماري و مهندسي آشنا مي‌شوند و خود بخشي از گروه سازنده و مسئول کارکرد ساختمان خورشيدي مورد نظر هستند؛ تجربه‌اي که به گواه گروه‌هاي شرکت‌کننده و برنده اين مسابقات تاکنون زمينه حضور حداکثري مدارس و دانشکده‌هاي معماري در برابر ساير گروه‌هاي دانشجويي را مهيا کرده است. حتي برخي گروه‌ها تا طراحي وسايل نقليه برقي نيز پيش رفته‌اند و سعي کرده‌اند که خانه‌هاي طراحي‌شده به نوعي منبع توليد انرژي براي مسافرت‌هاي کوتاه شهري بدل شوند.
مسابقه سولار دکاتلون مسابقه‌اي بين‌المللي ميان دانشگاه‌هاي جهان است که پژوهش در زمينه توسعه خانه‌هاي کارآمد را تشويق مي‌کند. مقصود اصلي گروه‌هاي مختلف نسبت به شرکت در اين مسابقه طراحي و ساخت خانه‌هايي است که تا آن‌جا که ممکن باشد، منابع طبيعي کمتري را مصرف و مواد زايد کمتري را در چرخه زندگي‌شان توليد کنند. هدف اصلي در طراحي، کاهش مصرف انرژي ساختمان‌ها و کسب همه انرژي مورد نياز از خورشيد است. ارزيابي اوليه گروه‌هاي داوطلب شرکت در مسابقه کمي پس از پايان يک دوره براي دوره بعد صورت مي‌گيرد و گروه‌هاي داوطلب بر اساس معيارهاي عمومي اين مسابقات و شرايط خاص ميزبان هر دوره ارزيابي مي‌شوند. سابقه گروه‌ها يا همکارانشان در پژوهش در زمينه انرژي خورشيدي، تنوع گروه‌هاي طراحي و مهندسي، حاميان مالي و صنايع خصوصي پشتيبان هر گروه از شاخص‌هاي مهم ارزيابي محسوب مي‌شوند.
در مدت دو سال مراحل مختلف طراحي و ساخت نمونه‌هاي اوليه طرح پيشنهادي توسط هر گروه دنبال مي‌شود و در مرحله نهايي مسابقه گروه‌هاي شرکت‌کننده بايد ساختمان پيشنهادي خود را در قطعات جداشده به محوطه برگزاري مسابقه حمل کنند و در مدت 10 روز آن را سرهم کنند و بسازند، به گونه‌اي که بنا آماده بهره‌برداري توسط خانواده هدف بشود. 10 معيار عمده براي ارزيابي سکونتگاه‌هاي عرضه‌شده دراين مسابقات عبارت‌اند از : 1-معماري 2- مهندسي و ساخت 3- سازوکارجذب انرژي خورشيدي 4- ترازنامه انرژي الکتريکي 5- احترام به شرايط آسايش 6- کارکرد و مصرف وسايل برقي خانگي 7- ارتباطات و آگاهي از چالش‌هاي اجتماعي 8- قابليت توليد صنعتي، قدرت رقابت تجاري و امکان فروش 9-ابداعات و ابتکارهاي جديد 10- پايداري.
در مدت 10 روز برگزاري نمايشگاه، دانشجويان ساختمان‌هاي خورشيدي را براي عموم بازديدکنندگان معرفي مي‌کنند و در اين مدت گروه داوري مسابقه براساس معيارهاي پيش‌گفته هر ساختمان را ارزيابي کرده، براي هر معيار برندگان اول تا سوم را مشخص مي‌کنند. مجموع امتيازات جمع‌آوري‌شده توسط هر گروه در روز آخر نمايشگاه اعلام شده و ساختمان منتخب بر اساس معيارهاي مسابقه معرفي و گروه سازنده به‌عنوان گروه برنده مسابقه معرفي مي‌شود.
آشنايي با اين دسته از مسابقات که در آن هر گروه شرکت‌کننده بر پايه سوال‌هاي جدي ملي و بين‌المللي سعي مي‌کند تا پاسخ‌هايي مناسب در ساخت سکونتگاه را فراهم کند، مي‌تواند نمونه‌اي باشد از تدابير عملي براي ايجاد گفت‌وگوي ملي ميان اساتيد، متخصصان، صاحبان صنايع، معماران و مهندسان جوان ما. شايد بتوان با برگزاري رقابت‌هايي از اين دست پيرامون مشکلات صنعت ساختمان در ايران نظير زلزله، انرژي، کارايي، سودمندي و زيبايي مراکز آموزشي و صنايع مربوط را به همکاري نزديک جهت جست‌وجوي راه‌هاي مواجهه بهينه با اين مشکلات فراخواند. شايد هم با نگاهي به سرمايه تاريخي خانه‌هاي ايراني و مهارت‌هاي اساتيد و معماران و مهندسان جوان و پشتيباني بخش خصوصي بتوانيم در هر دوره از مسابقات بين‌المللي سولار دکاتلون شاهد حضور نمايندگاني شايسته از ميان دانشکده‌هاي متعدد معماري و مهندسي کشور باشيم.
1- عکس‌هاي شماره 1 تا 4 «CANOPEA»، طرح اول مسابقه سولار دکاتلون اروپا در سال 2012 از فرانسه، مدرسه معماري گرنوبل، اين گروه که در اولين دوره اين مسابقات در اروپا در سال2010 به مقام چهارم رسيده بود، سال‌هاست که روند مسابقات در ايالات متحده را زير نظر داشته و برنامه‌ريزي بلندپروازانه‌اي را از سال 2007 در فرانسه آغاز کرده است. ساخت يک کارگاه بزرگ و مجهز«Grands Ateliers de lIsle dAbeau»، تاسيس کارشناسي ارشد تخصصي «فرهنگ ساخت» و جلب حمايت گروه‌هاي بزرگ صنعتي موجب شده تا بتوانند هم نيروي انساني حرفه‌اي و هم بودجه‌اي هنگفت را براي تحقق طرح ساختمان‌هاي خورشيدي فراهم سازند. اين گروه تنها براي طرح برنده سال 2012 خود مبلغي بالغ بر سه‌ميليون يورو و گروهي متشکل از 100 دانشجوي کارشناسي ارشد را به کار گرفته بود. اين حجم از سرمايه‌گذاري اين مسابقه اروپايي را به آوردگاهي ميان مليت‌هاي مختلف بدل کرده که در آن به پيروزي رسيدن تنها هدفي اقتصادي-آموزشي نيست، بلکه تا اندازه زيادي حيثيت ملي کشورها را هدف مي‌گيرد.
2- عکس‌هاي شماره 5 تا 9 «PATIO 2.12» طرح دوم مسابقه سولار دکاتلون اروپا در سال 2012 از کشور ميزبان اسپانيا، گروه آندلس از مدرسه معماري سويل. اين طرح که بر پايه خانه‌هاي سنتي ايالت گرم اندلس طراحي شده، به صورت آشکار به ميراث عربي-اسلامي خانه‌هاي شرقي توجه داشته است. با توجه به اين‌که خانه‌هاي چهارصفه براي نخستين بار در ايران ابداع شدند و بافت تاريخي شهري چون زواره هنوز از خانه‌هاي چهارصفه يا چليپايي با تهويه از سقف در مرکز چليپاي خانه بهره مي‌برد، اين تجربه روزآمد کردن يک طرح پايه کهن به‌خوبي نمايان‌گر کارآيي مهارت‌هاي اقليمي است که در سنت و تاريخ معماري کشوري نظير ايران موجود است.
3- عکس‌هاي شماره 10 تا 14 «Med in Italy» يک خانه پايدار مديترانه‌اي، طرح سوم مسابقه سولار دکاتلون اروپا در سال 2012 از کشور ايتاليا، مدرسه معماري رم. اين طرح درحقيقت عرصه‌اي بود براي عرضه جنبه‌هاي مختلف طراحي ايتاليايي. در کنار طرح پايه کاربردي و تدابير ويژه براي تنوع بهره‌مندي از نور در طول روز طراحي عالي فضاي داخلي که توسط طراحان صنعتي خبره صورت گرفته بود نيز بسيار چشم‌گير بود. اين گروه حتي از يک نقاش مشهور ايتاليايي براي نقاشي يکي از جداره‌هاي داخلي اين طرح کمک گرفته بود.
4- عکس‌هاي شماره 16 تا 21 «ECOLAR» طرح چهارم مسابقه سولار دکاتلون اروپا در سال 2012 از کشور آلمان، مدرسه معماري «کانستانس». مانند هر محصول ديگر آلماني در اين طرح نيز دقت در ساخت، کيفيت مصالح و طراحي کاربردي و در عين حال زيبا، بسيار چشم‌گير است. از کشور آلمان در اين مسابقه دو گروه از دو مدرسه معماري «کانستانس» و «آخن» حضور داشتند که به ترتيب به مقام چهارم و پنجم رسيدند. کيفيت بالاي فضاهاي داخلي و خارجي، اندازه ابداعات در زمينه‌هاي مختلف از انرژي خورشيدي تا «سوپر کابينت»هايي که تمامي نيازها و ابزارهاي مورد استفاده در خانه را در برمي‌گرفتند، در اين بنا قابل توجه بود. از همه مهم‌تر هزينه کم ساخت اين بناست که درحدود 200 هزار يورو اعلام شد. اين نکته اين سوال را در ذهن نگارنده ايجاد مي‌کرد که چرا يکي از اين طرح‌ها برنده اين دوره از مسابقه نبود. در اين‌جا بايد به رقابت شديد ميان گروه‌ها اشاره کرد که گاهي حتي عواملي خارج از مسابقه را نيز به کار مي‌گيرد.
در گفت‌وگويي که نگارنده با پاسکال روله، مدير گروه برنده از فرانسه، داشت و دليل هزينه‌کرد سه‌ميليون يورويي براي طرحي را که در مسابقه ارائه کردند، پرسيد، او به‌صراحت گفت: «اگر ما نجنبيم و نتوانيم در اين زمينه طرح‌هاي قابل رقابتي داشته باشيم، آلماني‌ها با کاميون‌هاي بارزده‌شان آماده‌اند تا شهرهاي ما را با محصولاتشان فتح کنند.» برخي از شرکت‌کنندگان هم ميزباني اسپانيا در اين دوره و ميزباني فرانسه در دوره بعدي را در نقطه نظرات داوران مسابقه بي‌تاثير نمي‌دانستند.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان