Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


ﺳﺮآﻏﺎز کتاب ﻗﺪرت ارﺗﺒﺎﻃﺎت

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[04 Feb 2015]   [ مانوئل کاستلز]

ﺳﺮآﻏﺎز


 


از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻫﺠﺪهﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮدم اﺻﺮار ﻣﻦ ﺑﺮاي رﻫﺎﻳﻲ از دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ در اﻃﺮاف زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ و ﺑﺴﻴﺎري ﭼﻮ ﻣﻦ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪﺷﺪه ﺑﻮد. در آن ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪاي در ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﺣﻘـﻮق ﻧﻮﺷﺘﻢ و ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ. ﭘـﺲ از آن در ﻧﻤﺎﻳﺸـﻨﺎﻣﻪ  »ﻛـﺎﻟﻴﮕﻮﻻ «  اﺛـﺮ  »آﻟﺒﺮﻛـﺎﻣﻮ « ،


 


ﺑﺎزي ﻛﺮدم و ﮔﺮوه ﺗﺌﺎﺗﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺮم ﺗﺮوﻳﺞ ﻫﻤﺠﻨﺴﮕﺮاﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. وﻗﺘﻲﻛـﻪ ﻣـﻦﺑﻪﺳﻮي اﺧﺒﺎر ﺷﺒﻜﻪ  »ﺑﻲﺑﻲﺳﻲ « ﺟﺬب ﺷﺪم ﺗﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺻﺪاﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎوت را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻢ، وﻟﻲ ﺑـﺎوﺟﻮد اﻣـﻮاج ﮔﻮشﺧﺮاش و ﭘﺎرازﻳﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﺸﻨﻮم. وﻗﺘﻲﻛﻪ درﺻﺪد ﺑﺮآﻣﺪم ﺗﺎ آﺛﺎرﻓﺮوﻳﺪ   را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻢ، ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮدم ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ  »ﺑﺎرﺳﻠﻮﻧﺎ « ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻛﺎرﻫـﺎي او دﺳﺘﺮﺳـﻲ داﺷـﺖ ﺑﺮوم و ﺑﺎ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻓﺮﻣﻲ ﻫﺪف ﺧﻮد را از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﺛﺎر او ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻢ. ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛـﻪﺑـﺮاي آﺛـﺎر ﻣـﺎرﻛﺲ، ﺳﺎرﺗﺮ، و ﺑﻴﻜﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در آن ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﺮدم. ﺗﻨﻬـﺎ در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻢ ﺑـﻪ ﻛﺘـﺎب ﻫـﺎي ﻣﻮردﻋﻼﻗﻪام آزاداﻧﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺗﻮﺑﻮس ﺑﻪ  »ﺗﻮﻟﻮز «  در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﻲﻛﺮدم و ﺑﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮدن ﻛﺘﺎبﻫﺎ آنﻫﺎ را از ﺧﻂ ﻣﺮزي ﻋﺒﻮر ﻣﻲدادم ﻛﻪ در آن ﺻﻮرت ﻧﻴﺰ در ﺻﻮرت دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﻪ ﺟـﺮم اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﺮاﻧﺪازاﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻮاﺟﻪﺑﻮدم. ﺑﻪاﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻛﻪ از رژﻳﻢ ﻓﺎﺷﻴﺴﺖ، ﺧﻔﻘﺎنآور، ﻣﻀﺤﻚ، و اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ  »ﻓﺮاﻧﻜﻮ «  دل ﺑﻜﻨﻢ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻋﻠﻴﻪ آن ﺑﭙﻴﻮﻧﺪم. در آن زﻣـﺎن، از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺮﻛﻮب ﭘﻠﻴﺲ اﭘﻮزﻳﺴﻴﻮن دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚﻗﺪﻳﻤﻲ را ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮده ﺑﻮد، و ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ ﭘـﺲ از ﺟﻨﮓﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد، ﺑﻪﺳﺨﺘﻲ وارد ﺑﺰرﮔﺴـﺎﻟﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد؛ ﺟﻨـﺒﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در داﻧﺸـﮕﺎه ﺑﺎرﺳﻠﻮﻧﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن را درﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ، ﺑﺎاﻳﻦوﺟﻮد ، ﺗﻨﻔﺮ ﻋﻤﻴﻖ ﻣﺎ، و ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻧﻮﻳﺪﺑﺨﺶ آﻳﻨﺪه، اﻳﻦ ﻗﺪرت را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ ﺗﺎ در ﻣﺒﺎرزه اﻳﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ آنﻫﺎ وارد ﺷﻮﻳﻢ.


 


از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ در ﻳﻚ ﺳـﺎﻟﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ در ﻣﺠـﺎورت ﻳـﻚ ﻣﺤﻠـﻪﻋﻤـﺪﺗﺎً ﻛـﺎرﮔﺮي ﻛـﺎر ﻣﻲﻛﺮدم، آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﻴﺪار ﺳﺎزي آﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮده ﻫﺎ را ﺑﺎ ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ دﻳﻮاره ﻫـﺎي آﺗـﺶ 1  ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﻛـﻪ در آن ﻣﺤﺒﻮس ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ داﺷﺘﻢ.


 


در آن روزﻫﺎ، ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ آرزوﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻦ ﺳﺎدهﻟﻮﺣﺎﻧـﻪ ﺑـﻮد، ﺳـﺆاﻻﺗﻲﻧﻴـﺰ در ذﻫـﻨﻢ وﺟـﻮد داﺷﺖ. ازﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا رژﻳﻢﻫﺎ ﻫﺮ ﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺧﺎرج از ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮد را اﮔﺮ ﺳﺎﻧﺴـﻮر، ﺑﻨﻴـﺎن


 


1.fire wall


 


 6


 


ﺣﻔﻆ و ﺗﺪاوم ﻗﺪرت آنﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺴﺪود ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﭼﺮا وزراي آﻣﻮزشوﭘﺮورش، از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗـﺎ اﻛﻨـﻮن، ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮردﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧـﺪ و در ﺑﺮﺧـﻲ دﻳﮕـﺮ از ﻛﺸـﻮرﻫﺎ، درﺻـﺪد اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺧﺪاﻳﺎن (و ﺗﻨﻬﺎ اﻧﻮاع ﻣﻘﺘﺪر آن) در ﻛﻼس ﻫﺎي درس ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ؟ ﭼﺮا داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺠﺒﻮرﻧﺪ ﺑﺮاي ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن ﻣﺒـﺎرزه ﻛﻨﻨـﺪ؟ و اﺗﺤﺎدﻳـﻪﻫـﺎي ﻛـﺎرﮔﺮي ﺑـﺮاي اﻋـﻼن اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺧﻮد،(ﻗﺒﻼً در آﮔﻬﻲﻧﻤﺎ (ﺑﻴﻠﺒﻮرد)، و اﻛﻨـﻮن ﺑـﺮ روي وبﮔـﺎه)


 


ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ. زﻧﺎن ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻛﺘﺎبﻓﺮوﺷﻲﻫﺎي زﻧﺎﻧﻪ، ﻣﻠﺖﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﺳـﻠﻄﻪ ﺑـﺮاي ﻛﺴـﺐ ﺣـﻖ ﺑﺮﻗـﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ زﺑﺎن ﻣﺎدري ﺧﻮد، ﻧﺎراﺿـﻴﺎن در ﺷـﻮروي ﺑـﺮاي ﺗﻮزﻳـﻊ ادﺑﻴـﺎت  »ﺳـﺎﻣﻴﺰ دات «  و زﻳﺮاﻛﺴـﻲ 1 ،


 


آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎي آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲﺗﺒﺎر در اﻳﺎﻻتﻣﺘﺤﺪه ، و ﻣﺮدم اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺷﺪه در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن، ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ اﺟﺎزه ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن؟ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻌﺪاً ﺣﺲ ﻛﺮدم و اﻛﻨﻮن ﺑﻪ آن ﺑﺎور دارم، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗـﺪرت ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ ﻛﻨﺘﺮل ارﺗﺒﺎﻃﺎت و اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪﻗﺪرت در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن دوﻟﺖﻫﺎ و ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎي رﺳـﺎﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺪرت در ﺳﻄﺢ ﺧﺮد ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﺑﺎﺷﺪ. و ﺑﻪاﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ، ﻣﺒﺎرزه ﻣﻦ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت آزاد، و اﺑﺰار اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻣﻦ آن زﻣﺎن؛ درواﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺒﺎرزهﻃﻠﺒﻲ ﺑـﺎ ﻧﻈـﺎم ﺣـﺎﻛﻢ ﺑﻮد، و ﻟﺬا از دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺎﺷﻴﺴﺖ ﻫﺎي رژﻳﻢ ﻓﺮاﻧﻜﻮ، آن ﻫﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺻﺪاي ﻣﺎ را ﺧﻔـﻪ ﻛﻨﻨﺪ، ﭼﺮاﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي اﺗﺼﺎل اذﻫـﺎن ﻓـﺮدي را ﺑـﻪ ﺣﺎﻓﻈـﻪ ﻋﻤـﻮﻣﻲﻣـﺮدم ﻣـﻲﺑﺴـﺘﻨﺪ.


 


ﺑﻪاﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺪرت ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻛﻨﺘﺮل ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺳﺖ، ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﺿﺪ ﻗـﺪرت ﻣﺴـﺘﻠﺰم از ﻣﻴـﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌﻲ، ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن ﻣﻲرﺳﺪ، ﺑﻪواﺳﻄﻪ رواﺑﻂ ﻗﺪرت ﺷﻜﻞﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖﺷـﺪه اﺳـﺖ، و ﻧﺸـﺌﺖ ﮔﺮﻓﺘـﻪ از ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي دوﻟﺘﻲ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻗﺪرت ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﻗﻠﺐ ﺳـﺎﺧﺘﺎر و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ.


 


ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا، ﭼﮕﻮﻧﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ، رواﺑﻂ ﻗـﺪرت ﺳـﺎﺧﺘﻪﺷـﺪه و از ﻃﺮﻳﻖﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه اﺳـﺖ، و ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﻳـﻦ رواﺑـﻂ ﻗـﺪرت را ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﺎ ﺑﺎزﻳﮕﺮان اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﻧﻔﻮذ در اذﻫـﺎن ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻧﻤـﻮد. ﻓﺮﺿـﻴﻪ


 


 ١ «samizdat» . ﺳﺎﻣﻴﺰدات، واژه اﻳﻲ روﺳﻲ ﺑﺮاي اﺷﺎره ﺑﻪ ﺑﻮﻟﺘﻨﻬﺎي ﺧﺒﺮي ، آﺛﺎر ادﺑﻲ ، و ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﺨﻔﻲ ﻳﺎ ﻗﺎﭼﺎق ﺣﺎوي آﺛﺎر ﻣﻨﺘﻘﺪان ، و ﻣﺨﺎﻟﻔـﺎن ﺣﻜﻮﻣـﺖ اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﭗ ﺷﺪه ، ﻳﺎ زﻳﺮاﻛﺲ، از ﺳﺎل  1966 ﺑﻪ ﺑﻌﺪ در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺨﺶ ﻣﻲ ﺷﺪ. و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺑﺰار ﻋﻤﺪه اﻳـﻲ ﺑـﺮاي درج ﻣﻘﺎﻻت اﻧﺘﻘﺎدي و اﻓﺸﺎﮔﺮي ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎي ﻧﻈﺎم اﻳﻦ ﻛﺸﻮر در آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺎلﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻟﺌﻮﻧﻴﺪ ﺑﺮژﻧﻒ درآﻣﺪه ﺑﻮد.م


 


7

 

ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺷﻜﺎل ﻗﺪرت در ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲﺷـﻜﻞ دادن ﺑـﻪ اذﻫـﺎن اﻧﺴﺎن ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﭼﺮاﻛﻪ روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آن، اﺣﺴﺎس و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ، ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﻓﺮدي و ﻫـﻢ ﺟﻤﻌﻲ، ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه روش ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎ اﺳﺖ. و اﮔﺮﭼﻪ، اﻋﻤﺎل زور؛ و ﺗﻮان اﻋﻤﺎل آن، ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻳﺎ ﻋﺪم ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ، ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺿﺮوري ﻗﺪرت اﺳﺖ.


اﻣﺎ اﺟﺒﺎر ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد. ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠـﺎد رﺿـﺎﻳﺖ، و ﻳـﺎ ﺣـﺪاﻗﻞ اﻟﻘﺎي ﺗﺮس و اﻧﻘﻴﺎد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺣﺎﻛﻢ، ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲﻛﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳـﺎزﻣﺎنﻫـﺎي ﺟﺎﻣﻌـﻪ را اداره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺿﺮوري اﺳﺖ. و اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ، در ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ، ﺑﺎزﻧﻤﻮدي از رواﺑﻂ ﻗﺪرت ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﻧﻬﺎدﻫﺎ اﺳﺖ، ﻛﻪ درﻧﺘﻴﺠﻪ روﻧﺪ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﻨﺎزﻋﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺤﻪﺑﻴﻦ ﻛﻨﺸﮕﺮان اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺘﻀﺎد ﻛﻪ ﺑﺮاي دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻣﻨـﺎﻓﻊ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﭘﺮﭼﻢ ارزشﻫﺎي ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺴﻴﺞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.


 


ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، روﻧﺪ ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﻛﺮدن ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و ﻗﻮاﻋﺪ و ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪن آنﻫﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﺑـﺎزﻳﮕﺮاﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑﻪاﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻛﺎرﻛﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮازي ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺘـﻲ ﺑـﻲاﻣـﺎن ﺑـﺮاي ﺑﺎزﺗﻮﻟﻴﺪ ارزشﻫﺎ و اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻨﺠﺮﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس اﮔﺮ ﻧﺒﺮد اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ، و ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه، ﺣﻮل ﻣﺤﻮر ﺷﻜﻞدﻫﻲ ﺑـﻪ اذﻫـﺎن اﻧﺴـﺎﻧﻲ ﺗﻜﺎﻣﻞﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﻣﺮﻛﺰ ﺣﻴﺎت اﻳﻦ ﻧﺒﺮد ﻗﺮار دارد. ﭼﺮاﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ ذﻫﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺗﻌﺎﻣﻞﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ داﺷـﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺳﺎزﻣﺎن، و ﻓﻨﺎوري ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻓﺮاﻳﻨﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت روﺷـﻲ را ﻛﻪ ﻃﻲ آن رواﺑﻂ ﻗﺪرت ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳـﺖ و در ﻫـﺮ ﺣـﻮزه از ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ازﺟﻤﻠـﻪﻋﺮﺻـﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ، را ﻛﻪ ﻣﻮرد ﭼﺎﻟﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﻮرد ﺗﺒﺎدل ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ.


ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي اراﺋﻪﺷﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺷﺎره ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳـﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲﺧـﺎص، ﻳﻌﻨـﻲ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﺒﻜﻪاي دارد،ﻛﻪ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺟﻮاﻣـﻊ در اواﻳـﻞ ﻗـﺮن ﺑﻴﺴـﺖ و ﻳﻜـﻢ اﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ در اﻃﺮاف ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد. (وﻟـﻴﻜﻦ ﺗﻮﺳـﻂ آنﻫﺎ ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد.) ﻣﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورم ﻛﻪ روﻧﺪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي و اﻋﻤﺎل رواﺑﻂ ﻗﺪرت، در ﺑﺴﺘﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻇﻬﻮر ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻳﺠﻴﺘﺎل ارﺗﺒﺎﻃﺎت؛ ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﻧﻤـﺎد اﺳﺎﺳـﻲ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﭘﺮدازﺷﮕﺮ اﻃﻼﻋﺎت در ﻋﺼﺮ، ﻣﺎﻋﻤﻴﻘًﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳـﺖ. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺗﺤﻠﻴـﻞ رواﺑـﻂ ﻗـﺪرت، ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ درك وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ اﺷﻜﺎل و ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃـﺎت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺷـﺪهاﺳـﺖ،ﻛﻪ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﻫﻢ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻌﻲ و ﻫﻢ ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ و اﻓﻘـﻲ ارﺗﺒﺎﻃـﺎت را ﻛـﻪ ﺣـﻮل اﻳﻨﺘﺮﻧـﺖ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻲﺳﻴﻢ ﺷﻜﻞﮔﺮﻓﺘﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﺣﻘﻴﻘﺖ، اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻓﻘﻲ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻇﻬﻮر آﻧﭽـﻪ را ﻛﻪ ﻣﻦ  »ﺧﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺗﻮدهاي « 1ﻣﻲﻧﺎﻣﻢ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده اﺳـﺖ. اﻳـﻦ ﻧـﻮع ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﻋﻤﻴﻘـﺎً اﺳـﺘﻘﻼل ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط اﻓﺮاد را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ارﺗﺒﺎﻃﻲ، درﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﻫﻢ ﺑـﻪ ﻓﺮﺳـﺘﻨﺪه و ﻫﻢ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﻴﺎم ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ را اﻓﺰاﻳﺶ داده اﺳﺖ.


 


ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﺪرت در ذﻫﻦ ﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻪﺷـﺪه اﺳﺖ، ﻣﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻦ از اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ دارﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ و ﺗﻮﺳﻂﭼـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﭘﻴـﺎمﻫـﺎ در روﻧـﺪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻗﺪرت ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺷﻜﻞﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ.


 


ﻣﺎﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﺮدازش اﻳﻦ ﭘﻴﺎمﻫﺎ را در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ذﻫﻨﻲ درك ﻛﻨﻴﻢ. ﻟﺬا ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖﺗﻨﻬـﺎ در اﺷﻜﺎل ﺧﺎص، ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ و ﻣﻌﺎﻧﻲ در ﺟﻬﺎن و ﺷﺒﻜﻪﻫـﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ و ﻣﻌـﺎﻧﻲ در ﻣﻐﺰ ﻣﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻗﺪرت را در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻓﻬﻢ ﻗﺮار داد.


اﻳﻦ ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت و ﻛﻼن اﺳﺖ. ﻟﺬا، ﺑﺮﺧﻼف ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﺴـﻴﺎر اﺧﺘﺼـﺎص داده ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﺮوژه ﻓﻜﺮي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ، ﻣﻦ ادﻋﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻗﺎﻃﻊ ﺑﻪ ﭘﺮﺳـﺶﻫـﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺮح ﻛﺮدهام را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪام. ﻣﻘﺼﻮد ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب، ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛـﺎﻓﻲ ﺑﻠﻨـﺪ ﭘﺮوازاﻧـﻪ اﺳـﺖ، اراﺋﻪ ﻳﻚ روﻳﻜﺮد ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ ﺑﻬﺘﺮ  »ﻗﺪرت «  در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي اﺳـﺖ. و ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﮔـﺎم ﺿـﺮوري ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف، ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﺑﺴﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺎ اﺳﺖ.


 


ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﺗﺌﻮري ﭘﺎﻳﻪاي  »ﻗﺪرت «  در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي (ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ، ﺑﻪﻣﺜﺎﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻗﺪرت ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺳﺖ) ﻣﻦ ﺗﻼش ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ اﻋﻤﺎل ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ و روﻧﺪﻫﺎي ﺿـﺪ آن، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤـﻲ ﻣﻮﺟـﻮد در اﻳـﻦﺣـﻮزه، و اراﺋـﻪ ﺗﻌـﺪادي از ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣـﻮردي در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ، ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻣﻲﻛﻨﻢ. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛـﻪ ﻗـﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﻌﺪ از  »ﻗﺪرت «  اﺳﺖ، ﭼﺮاﻛﻪ رواﺑﻂﻗﺪرت در ﻳﻚ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻴﻦ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد از رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﻦ ﻟﺰوﻣﺎً ﻛﺎﻣـﻞ ﻧﻴﺴـﺖ، اﮔﺮﭼـﻪ ﻣـﻦ


 


1 .Mass self-communication


 


9

 

اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ اﻧﮕﺎرهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ را ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺪرت در اﺑﻌﺎد دﻳﮕﺮي، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﻓﻨـﺎوري، اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺼﺮف، ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰم.


ﻣﻦ اﻗﺮار ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻘﺼﻮد اﺻﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣـﻦ؛ ﺑـﻪواﺳـﻄﻪ وﺟـﻮد ادﺑﻴﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻠﻤﻲ در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ را در ﻣـﺮز ﺑﻴﻦ ﻋﻠﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻲ، رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺎﻣـﻞ ﻣـﻮرد واﻛﺎوي ﻗﺮار دادهاﻧﺪ. در اﻳـﻦ ﻛﺘـﺎب، ﻣـﻦ ﺗﺨﺼـﺺﺧـﻮدم را در ﺗﺠﺰﻳـﻪوﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺳﻴﺎﺳـﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻓﻦآوريﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ آﺛﺎر داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﻲﻛﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻴﺎن ذﻫﻦ و ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﺑﻪﻣﻨﻈـﻮر اﻳﺠـﺎد اﺑـﺰار ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ اي ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل اﻳﻦ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﻴﺎن رﺷﺘﻪ اي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد ﺗﺠﻤﻴﻊ ﻣـﻲ ﻛـﻨﻢ. ﻣـﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ رواﺑﻂ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ را در ﺟﻬﺎن، را از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﭘﻴﻮﻧﺪ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي، ﺗﺤﻮل دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ، ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺑـﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳـﺎت، ﺷـﻨﺎﺧﺖ و رﻓﺘـﺎر ﺳﻴﺎﺳـﻲ، و ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﺎوش ﻗﺮار دادهام. اﻳـﻦ ﻫـﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ و ﺳﻮدﻣﻨﺪي آن را ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲﻗـﺮار دﻫﺪ. ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورم ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺰارﻫﺎي زﻣﺎﻧﻤﻨـﺪ و ﻣﺼـﺮف ﺷـﺪﻧﻲ در ﺗﻮﻟﻴـﺪ داﻧـﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ،ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻘﺮر ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﻮاع دﻳﮕﺮي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮﻧﺪ؛ ﻳﺎ ﺑﻪ اﻳﻦﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﺑﻲرﺑﻂ ﺷﺪه و ﻓﺎﻗﺪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻛﻪ ﻣﻦ اﻣﻴﺪوارم، ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﻲ را داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد.


 


ﺳﺎﺧﺘﺎر و دﻧﺒﺎﻟﻪاي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻪ ﺷﺮﺣﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻢ اراﺋـﻪ ﻛـﻨﻢ ﺑـﺪﻳﻦ ﺷـﺮح اﺳﺖ.


ﻣﻦﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ آﻧﭽﻪ از ﻗﺪرت ﻓﻬﻤﻴﺪهام ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻢ. ﺳﭙﺲ در، ﻓﺼﻞ اول، ﺳـﻌﻲﻣـﻲﻛـﻨﻢ ﺗـﺎ ﻣﻌﻨـﺎي ﻗﺪرت را ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻗﺪرت روﺷﻦ ﻛﻨﻢ. ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر، ﻣﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻛﻼﺳﻴﻚ در ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﺑﺮاي ﻧﻮع ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﻛﻪ دارم ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ ﻣﻲﭘﺮدازم، اﻳﻦ اﻟﺒﺘﻪ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺰﻳﻨﺸﻲ از ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻗﺪرت اﺳﺖ، و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ اﻳﻦ روﻳﻜـﺮد ﻧﺒﺎﻳﺴـﺘﻲ، ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﺗﻼش ﻣﻦ ﺑﺮاي ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ در ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻧﻈﺮي ﺑﺎ دﻳﮕﺮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. ﻫﺪف ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘـﺎب در ﻣﻮرد ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻦ از ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻢ، ﻫﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪاي، ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻛﻪ اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣـﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي در آﻳﻨﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﻌﺒﻪ اﺑـﺰاري ﺑـﺮاي درك واﻗﻌﻴـﺖﻫـﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻣـﻮرد


 


10

 

اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﻴﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ از آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺮم و آﻧﭽﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﺑـﻪ ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ،ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻗﺪرت ازﺟﻤﻠـﻪ آنﻫﺎﺳـﺖ. ﺑـﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس، ﻣﻦ ﻗﺼﺪ ﻧﺪارم ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ از ﺳﻴﺎره زﻣﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﺎپ ﻛﺎﻏﺬﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘـﺎد از آﺛﺎري ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺑﻪرﻏﻢ ﻇﺮاﻓﺖ ﻓﻜﺮي ﺧﻮد و ﻳﺎ ﺳﻮدﻣﻨﺪي ﺳﻴﺎﺳـﻲ، ﺧـﺎرج از اﻓـﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﻣـﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، ﻣﻦ ﻓﻬﻤﻢ را از رواﺑﻂ ﻗﺪرت در ﻧﻮع ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﺎ، ﻛـﻪ آن را ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﺒﻜﻪاي درك ﻛﺮدهام ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻢ. ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﺤﻠﻴﻞ ام از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷـﺒﻜﻪاي از آﻧﺠـﺎﻳﻲﻛـﻪ ﻣﻦ ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﻛﺎﻣﻠﻲ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ اﺧﺘﺼﺎص دادهام ﻧﻤﻲﭘﺮدازم(ﻛﺎﺳـﺘﻠﺰ، 2000a  ،  (2004


 


ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، در ﻓﺼﻞ  1 ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﻠﻴﺪي ﺗﺼـﻮﻳﺮم را از ﻣﻔﻬـﻮم ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷـﺒﻜﻪاي ، از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﻪ درك ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ از رواﺑﻂ ﻗﺪرت در ﺑﺴﺘﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺎ ﻣﻨﺘﺞ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ.


ﭘﺲ از اﻳﺠﺎد ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺪرت، در اداﻣﻪ، در ﻓﺼﻞ دوم، ﺑﺎ ﻳـﻚ رﻓﺘـﺎر ﻣﺸـﺎﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮم. اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ، ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﻣـﻲﭘـﺮدازم، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌـﻲ ﺗﺤـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺟﻬـﺎﻧﻲﺷـﺪن و دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻢ. ﻣﻦ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻌﻲ و ﻫﻢ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻓﻘﻲ ارﺗﺒﺎط ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ را ﺑـﺎ ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ روي ﺗﻔﺎوتﻫﺎ و اﺷﺘﺮاﻛﺎت آنﻫﺎ ﻣﻮرد واﻛﺎوي ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻢ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳـﻴﺮ ﺗﺤـﻮل ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎن رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ را از ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺻﺮف ﭘﻴﺎم ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه / ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﻴﺎم ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده، و راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺗﺤﻮل و روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﺟﻬﺎن را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ. در ﻧﻬﺎﻳﺖ، رواﺑـﻂ ﻗـﺪرت ﻧﻬﻔﺘـﻪ ﺷـﺪه در دﺳـﺘﮕﺎهﻫـﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌﻲ و در زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪاي ﻛﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑـﻪ آن ﺑﺴـﺘﮕﻲ دارد را ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻛـﺮده، و ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺗﺠﺎرت، رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ، و ﺳﻴﺎﺳﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ.


 


ﭘﺲ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺟﺒﺮﮔﺮاﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎري راﺑﻄﻪ ﺑـﻴﻦ ﻗـﺪرت و ارﺗﺒﺎﻃـﺎت در ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷـﺒﻜﻪاي، ﻣـﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺗﺤﻠﻴﻞ ام را از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺰار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﻢ.


اﮔﺮ ﻗﺪرت در ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﭘﻴﺎمﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻣﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع دارﻳﻢ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن اﻳﻦ ﭘﻴﺎمﻫﺎ را ﭘﺮدازش ﻣﻲﻛﻨﺪ، و ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﻳـﻦ ﭘـﺮدازش ﮔـﺮي در ﺣـﻮزه ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه و ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﺷﻮد. اﻳﻦ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﺤﻮل ﺗﺤﻠﻴﻠﻲﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺳـﺖ، و ﺷـﺎﻳﺪ ﻳـﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻼش ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﻫﻢ از ﺳـﻮي ﺧﻮاﻧﻨـﺪﮔﺎن وﻫـﻢ ﻣـﻦ ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ، ﭼﺮاﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺮوﻋﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺰم ﮔﺮاﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎري را ﺑﺎ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي


 


11

 

ﺷﻨﺎﺧﺘﻲﻫﻤﮕﺮا ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ. ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺧﻄﻴﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﻛﺴﺐ اﻓﺘﺨﺎر اﻗﺪام ﻧﻜﺮده ام و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دادم ﻛﻪ ﺣﺠﻢ زﻳـﺎدي از ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت را ﻳـﺎﻓﺘﻢ، ﻛـﻪ در دﻫـﻪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ، ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﺗﺼـﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر ﻓﻬـﻢ راﺑﻄـﻪ ﺑـﻴﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ذﻫﻨﻲ، ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺘﻌﺎري، و ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎزي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﺪون ﭘﺬﻳﺮش ﻓﺮﺿﻴﺎت ﺗﻘﻠﻴﻞ ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎ ،ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﻣﻜﺘـﺐ ﻫـﻮش ﻛـﺎرﺑﺮدي، و آﺛـﺎر دﻳﮕـﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻳﻚ ﭘﻞ ﺳﻴﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﭘﺮدازش ﻓـﺮدي رواﺑـﻂ ﻗﺪرت ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﻨﻴﺎن ﻋﻠﻤﻲﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻛﺸﻔﻴﺎت ﺟﺪﻳـﺪي از ﻋﻠـﻮم ﻋﺼﺒﻲ و ﻋﻠﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ اﺳﺖ. ﻛﻪﺑﺮاي ﻣﺜﺎل، در آﺛﺎر اﻓﺮادي ﭼﻮن  »آﻧﺘﻮﻧﻴﻮ داﻣﺎﺳﻴﻮ « 1 ، » ﻫﺎﻧﺎ داﻣﺎﺳـﻴﻮ «2 ،  »ﺟﻮرج ﻟﻚ آف «3 ، و » ﺟﺮي ﻓﻠﺪﻣﻦ « 4 ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد.


 


درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﺗﺨﺼﺺ ﺧﺎﺻﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ ﻧـﺪارم، ﺑـﺎ ﻛﻤـﻚ ﻫﻤﻜـﺎران داﻧﺸـﮕﺎﻫﻴﻢ ﺗـﻼش ﻛﺮدهاﻳﻢ ﺗﺎ در ﻓﺼﻞ ﺳﻪ ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ از رواﺑﻂ ﺧﺎص ﺑﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت، ﺷـﻨﺎﺧﺖ، و ﺳﻴﺎﺳـﺖ اراﺋـﻪ دﻫـﻴﻢ.


 


ﺳﭙﺲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ را ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ در ﻣﻮرد ﻣﻘﻴﺪﺳﺎزي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎزﻳﮕﺮان اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﺷﺒﻜﻪﻫـﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر ﺑﻴﺸﻴﻨﻪﺳﺎزي ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد دﺧﺎﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ. ﻛﻪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي آنﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻈﻴﻢ دﺳﺘﻮر ﻛﺎرﻫﺎ، ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﻨﺪي، و اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪي و آراﻳﺶ اﺧﺒﺎر و ﭘﻴﺎمﻫﺎي دﻳﮕـﺮ ﺻـﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ارزش ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻳﻦ ﻧﮕﺮش و ﺳﺎدهﺳﺎزي ﭘﻴﭽﻴـﺪﮔﻲ آن، ﻣـﻦ در ﻓﺼـﻞ ﺳـﻪ ﺑـﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻪ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻮﺳـﻂ دوﻟـﺖ ﺑـﻮش در ﻣﻮرد ﺟﻨﮓ ﻋﺮاق ﻣﻲﭘﺮدازم. ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر، اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻠـﻲ اﻳـﻦ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻠﻲﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎﺷﻢ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﮔﻔﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻨﻴﻦﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﺳﺎده و ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﭼﻬﺎرﭼﻮب "ﺟﻨﮓ ﻋﻠﻴﻪ ﺗﺮورﻳﺴﻢ"


 


را در ﻗﺎب ذﻫﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺎﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺠﺎد و اﻟﻘـﺎ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺗـﺮس در زﻧـﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﻣﺮدم ﺑﻮد.


 


 12


1 . Antonio Damasio 2 . Hanna Damasio 3 .George Lakoff 4 .Jerry Feldman


 

 

ﺑﻪاﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ، ﺳﻪ ﻓﺼﻞ اول اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﻳﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮي ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﺮاﻛﻪ درك ﺳـﺎﺧﺖ رواﺑﻂ ﻗﺪرت در  »ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي « ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ادﻏﺎم ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻛﻠﻴـﺪي از اﻳـﻦ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪﻃـﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻓﺼﻮل ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪﮔﺮﻓﺖ.


 


1.     ﺟﺒﺮﮔﺮاﻳﻲﺳﺎﺧﺘﺎري، ﻗﺪرت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺟﻬﺎﻧﻲ


 


2.     ﺟﺒﺮﮔﺮاﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌﻲ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ.


3.     ﭘﺮدازش ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ذﻫـﻦ اﻧﺴـﺎن ﻛـﻪ آن را ﺑـﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ.


ﻣﻦ ﺳﭙﺲ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ،از ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻛـﻪﺑﻬـﺮه ﮔﺮﻓﺘـﻪام اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻢ. ﻟﺬا ﺗﺎ اﻧﺪازهاي، از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻪ ﻓﺼﻞ اول، ﻛﻪﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮي اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮد. ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎر ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ، ﭼـﺮا در ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ اﺳﺎﺳﺎً ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي رﺳﺎﻧﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ، و ﺑﺮ رﺋﻮس ﻣﻄﺎﻟﺐ آن ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ.ﻫﻤﭽﻮن ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي رﺳﻮاﮔﺮاﻧﻪ، و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ و ﺑﺤﺮانﻫـﺎي ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﻣﺸـﺮوﻋﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳـﻲ، را ﻛـﻪ ﻣﻌﻨﺎي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ را در ﺳﺮاﺳﺮﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﻓﺮض ﻣـﻦ در اﻳـﻦ ﻛﺘﺎب، ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﺧﻮاﻫـﺪ ﮔﺮﻓـﺖ، اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﺳـﺘﻘﻼل ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮان ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ، اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻦ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮده ﻛـﻪ ارزشﻫـﺎ و ﻣﻨـﺎﻓﻊ ﺟﺪﻳﺪي در ﻋﺮﺻﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ وارد ﺷﻮد. ﺑﻪاﻳﻦﺗﺮﺗﻴـﺐ، اﻓـﺰاﻳﺶ


 


»ارﺗﺒﺎط ﺷﺨﺼﻲ-ﺗﻮدهاي ﺷﺪه « ، ﻛﻪ آن را ﻧﻮع ﺟﺪﻳﺪي از ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌﻲ ﻣﻲداﻧﻴﻢ، ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻓﺰاﻳﺶﻣﻲدﻫﺪ، ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﺘﻮا و ﻫﺪف ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ. ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ؛ ﻫﻢ زﻣﺎن ﺧﻮد را، ﻫﻢ ﺟﺰء ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن وﻫﻢ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ، و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦﻇﺮﻓﻴﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ در ﻋﺮﺻﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺑﺎ ﺗﺼـﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي ﻣـﺎ در ﺑﺴـﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد.


 


در ﭘﺮدازشﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ، ﻣﻦ ﺑﺮ ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻜﻴﻪﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮردي ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮدم،در اﻧﻮاع زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺳﻴﺎﺳﻲ.


 


13

 


ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﻮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد، ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺎده ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در اﻳـﻦ ﻛﺸـﻮر اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه و وﺟﻮد دارد. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﭼﻮب


æ زﻣﻴﻨﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻴﺴﺖ، و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪﺑـﺮاي درك ﻓﺮاﻳﻨـﺪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳـﻲ در ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻣﺘﻨـﻮﻋﻲ از ﻛﺸـﻮرﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. و دﻟﻴﻞ آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ  »ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺒﻜﻪاي « و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ، درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ در ذﻫـﻦ اﻧﺴـﺎن در ﻛﻞ ﺟﻬﺎن داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ، وﻟﻴﻜﻦ در آن ﻃﻴﻔﻲ از ﺗﻨﻮﻋﺎت در اﺷﻜﺎل ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ


 

اﻧﻮاع ﺑﺎزﻧﻤﻮدﻫﺎي آن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ. ﭘﺲ از آن، رواﺑﻂ ﻗﺪرت، ﺷﺎﻛﻠﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ، ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ،و ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ. و اﮔﺮ رواﺑﻂ ﻗﺪرت در ذﻫـﻦ اﻧﺴـﺎن از ﻃﺮﻳـﻖ ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ، ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﻼش دارد آن را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ. اﻳـﻦ ارﺗﺒﺎﻃـﺎت ﻣﺨﻔـﻲ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻨﺒﻊ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

 

 

مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع:


بنیاد آینده‌نگری ایران



جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۹ مارس ۲۰۲۴

اندیشمندان آینده‌نگر

+ جعبه ابزاری برای پیشبینی تام استندیج

+ ملافات با اَبر فن آوری  دانیل فراکلین

+ مشاغل آینده تا افق ۲۰۳۰ --

+ دغدغه زندگي خوب دکتر شهیندخت خوارزمی

+ نگاهی به جنبش روسری­ سوزان یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ فکر کردن به آینده، آینده نگری نیست! رضاش

+ آن سوی سرمایه‌داری و سوسیالیسم الوین تافلر

+ هندبوک آینده پژوهی و جمع آوری کمک مالی برای موسسه آینده پژوهی در واشنگتن دی سی وحید وحیدی مطلق

+ آیا دموکراسی آینده ای دارد؟ ترجمه ویکتور وحیدی

+ بیانیه ماموریت و هواداری اندیشکده آینده های سیاره ای https://www.apfi.us

+ نقد کتاب فراسوی دانش: چگونه فنآوری، عصر آگاهی را به پیش می برد  وحید وحیدی مطلق

+ آینده ممکن و مطلوب سال 2050 وحید وحیدی مطلق

+ عقب ماندگی اجتماعی ایرانیان، دلایل و مسائل فرنود حسنی

+ جنگ اوکراین و آینده مشترک ما وحید وحیدی مطلق

+ مدل سازی ریاضی آینده تمدنی به طور کلی و بویژه انسان شناسی پیش نگر‎‎ وحید وحیدی مطلق

+ مهارت‎ های آینده و ضروری که باید داشته باشیم 

+ مقدمه ای بر آینده نگری مهندسین مشاور

+ شناسایی و درک نیروهای کلیدی تعیین کننده در مسیر رویدادهای آینده وحید وحیدی مطلق

+ نقد کتاب هلال، ویلیام،2021 ، فراسوی دانش چگونه فنآوری، عصر آگاهی را پیش می برد. وحید وحیدی مطلق

+ حکایت گربه‌ و سوسیس و سازمان‌های نوآور فرنود حسنی

+ برای مراسم روز جهانی آینده رضا داوری اردکانی؛

+ انسان خردمندتر می‌شود، پوپولیست‌ها بازندۀ اصلی بحران کرونا خواهند بود ماتیاس هورکس

+ سیاست در هیچ جای جهان مبتنی بر علم نیست  رضا داوری اردکانی

+ جامعه شناس دنیای جدید 

+ تکنولوژی‌های نوین و سرنوشت بشر دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی چیست و آینده های متفاوت کدام اند؟ وحید وحیدی مطلق

+ تحلیل محتوا و آینده نگری 

+ نگاهی به سوداگری با تاریخ محمد امینی دکتر شیرزاد کلهری

+ غربت علوم انسانی شاه کلید توسعه نیافتگی. دکتر شهیندخت خوارزمی

+ ماهیت و میراث فکری «آلوین تافلر» در گفت‌وگو با دکتر شهیندخت خوارزمی دکتر شهیندخت خوارزمی

+ دانایی به مثابه قدرت .خرد آینده‌نگری 

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم: گفتگو با شهیندخت خوارزمی  شهیندخت خوارزمی

+ انقلاب چهارم و کار ما هرمز پوررستمی

+ خوارزمی: تافلر کمک می‌کند در دنیای پرخشونت مأیوس نشویم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ فناوری راهی برای رهایی از جنسیت؟ مریم یوسفیان

+ آشتی دادن جامعه با آینده، رسالت اصلی آینده پژوهی دکتر محسن طاهري

+ چهارمین موج تغییر  علی اکبر جلالی

+ در جست‌وجوی یحیی-- پیشگفتاری از دکتر شهیندخت خوارزمی 

+ برنامه حزب مدرن و آینده نگر – بخش دوم احمد تقوائی

+ ⁠⁠⁠به بهانه ی قاعدگی دکتر محسن طاهری

+ مهم ترین مولفه های برنامه یک حزب سیاسی مدرن کدامند ؟  احمد تقوائی

+ علت‌های اجتماعیِ استبداد و فساد نازنین صالحی

+ سخنراني پروفسور شهرياري و دكتر شهين دخت خوارزمي 

+ ظهور جامعه پساصنعتی دانیل بل

+ زیرفشارهای تمدن جدید له نمی‌شویم 

+ خردِ پیشرفت و توسعه رضا داوری اردکانی

+ آینده پژوهی و دغدغه هایش دکتر طاهری دمنه

+ تافلر:نگاه تازه به آينده 

+ سرمایه‌گذاری 80 میلیون دلاری بیل گیتس برای ساخت شهر هوشمند حمید نیک‌روش

+ آینده پژوهی و انواع آینده محسن گرامی طیبی

+ کتاب آینده پژوهی، پارادایمی نوین در برنامه ریزی، با تاکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای علی زارع میرک آباد

+ اجتماع علمی قدرتمند مهمترین نیاز آینده پزوهی در ایران است احد رضایان قیه باشی

+ ایرانی‌ها و فقدان وجدان آینده‌نگر اجتماعی احد رضایان قیه‌باشی

+ ديدگاه‌های سه گانه درباره محركهای آينده نگاری. حسن کریمی فرد

+ استانداردهاي سواد اطلاعاتي. دكتر عشرت زماني

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات. دکتر امین گلستانی

+ خرد آینده نگری 

+ آینده نگری, برترین مزیت انسانی عباس سید کریمی

+ روش پس نگری در آینده پژوهی دکتر محسن طاهری دمنه

+ جان نقّاد و چشم باز مردم رضا داوری اردکانی

+ واقعیت مجازی و آینده آموزش دکتر محسن طاهری دمنه

+ اقتصاد به مثابه قلب تپنده مریم یوسفیان

+ قدرت تکنیک؛ آینده هم منم رضا داوری اردکانی

+ میل ذاتی تجدد به زمان آینده رضا داوری اردکانی

+ درگاه تخصصی آینده 

+ نسل جدید با بی وزنی مواجه است/ پیاده راه شهر رشت با نگاه آینده پژوهی ساخته شده است 

+ اساتيد ارتباطات:دكتر علي اسدي /بنيادگذاري سنجش افكار در رسانه ملي  

+ در عید نوروز، آینده را هدیه دهید  Vahid Think Tank

+ بسترهای فراگیر شدن طراحی صنعتی در ایران بر پایه الگوهای الوین تافلر 

+ روش‌های پیش‌بینی فناوری.  اندیشکده وحید

+ تاریخ تکرار نمی شود. الوین تافلر

+ آینده کسب و کار در سال 2030 - کتاب صوتی فارسی وحید وحیدی مطلق

+ سندروم یخچال فرنود حسني

+ هفت سازمان آینده پژوه ایرانی در سال 2016 

+ آينده‌پژوهي برآيند پيش‌بيني‌ناپذيري محيط است گفت‌وگو با دکتر سعید خزایی آینده‌پژوه و مدرس دانشگاه

+ آينده پژوهي: از قابليت فردي تا اجتماعي ياورزاده محمدرضا,رضايي كلج فاطمه

+ مبانی نظری و مورد کاوی های مختلف و متنوع  

+ اخذ مدرک حرفه ای آینده پژوهی به صورت حضوری و غیر حضوری از معتبرترین سازمان بین المللی  

+ آزمون های اندیشه ورزی در جهان حسین کاشفی امیری

+ دمینگ و ما صلاح الدین همایون

+ روش آﯾﻨﺪه ﭘﮋوه ﺷﺪن  ﺳﻌﯿﺪ رﻫﻨﻤﺎ

+ نقش هنر در آینده پژوهی الهام سهامی

+ الوین تافلر را بهتر بشناسیم دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آیند هنگاری ملی جانشین برنامه های توسعه پنج ساله در علم، فناوری و نوآوری امیر ناظمی

+ پیشگفتار شوک آینده دکتر شهیندخت خوارزمی

+ آینده پژوهی کلید تحول درنقش های توسعه محور و راهبردی مدیریت منابع انسانی دکتر سید اکبر نیلی پور

+ نشست اندیشه 

+ آیا فناوری‌های همگرا آینده را تضمین می‌کنند؟ دکترمحسن رنانی

+ جامعه ای می‌تواند بحران‌هارا پشت سر بگذارد که دو وزیر آینده نگر «آموزش و پرورش» و «ارتباطات» آنرا اداره می‌کنند/ امروز «دانایی» است که قدرت می‌آفریند. جامعه شناسی هنر

+ گزارش برگزاری نشست «تاملی در ایده‌های آینده‌نگرانه تافلر» در گروه افواج 

+ دانایی به مثابه قدرت عاطفه شمس

+ فهم جامعه به کمک ژورنالیسم/ آثار تافلر نوعی جامعه‌شناسی مترویی‌ست 

+ خانیکی: نگاه تافلر نگرانی از آینده را کم کرد 

+ ‍ خلاصه سخنرانی جدید وحیدی مطلق درباره آینده قدرت ایران مدرس بین المللی فدراسیون جهانی آینده‌پژوهی  وحیدی مطلق

+ «آینده نگری» مهارتی سودمند برای مدیران 

+ پیش‌بینی‌های درست و نادرست آلوین تافلر کدام‌ بودند؟ BBC

+ الوین تافلر،آینده‌پژوه و نویسنده سرشناس آمریکایی در سن ۸۸ «‌۸۷»سالگی در گذشت. BBC

+ آینده جهان ، آینده زنان « مجله زنان امروز » مریم یوسفیان

+ آن سوی سرمایه داری و سوسیالیسم الوین تاقلر

+ سیر تحول مطالعات و تحقیقات ارتباطات و توسعه درایران دکتر کاظم معتمد نژاد



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995