Iranian Futurist 
Iranian Futurist
Ayandeh-Negar
Welcome To Future

Tomorow is built today
در باره ما
تماس با ما
خبرهای علمی
احزاب مدرن
هنر و ادبیات
ستون آزاد
محیط زیست
حقوق بشر
اخبار روز
صفحه‌ی نخست
آرشیو
اندیشمندان آینده‌نگر
تاریخ از دیدگاه نو
انسان گلوبال
دموکراسی دیجیتال
دانش نو
اقتصاد فراصنعتی
آینده‌نگری و سیاست
تکنولوژی
از سایت‌های دیگر


موانع توسعه سواد رسانه ای

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
Twitter Google Yahoo Delicious بالاترین دنباله

[11 Dec 2014]   [ دکتر هادی خانیکی]


باید از فرصت هایی که فناوری ها فراهم کرده اند استفاده کنیم و آسیب های آن ها را بشناسیم. فهم معیوب ما از سواد رسانه‌ای در زمینه ی نامناسب فرهنگی چگونگی عدم استفاده از رسانه ها را در برمی‌گیرد. فرد هم از دیدگاه روانشناسانه وقتی منع می‌شود اشتیاق بیشتری برای استفاده از محتواهای منع شده پیدا می‌کند و این دقیقأ رویکردی است که سواد رسانه‌ای را در حکم سیاست بازدارنده تلقی می‌کند.



 

 گفت‌وگو با دکتر هادی خانیکی


اشاره: مژگان فراهانی- موانع نهادیه کردن آموزش سواد رسانه‌ای در جامعه چیست؟ کدام طرز تلقی‌ها مساعد و حمایت کننده و کدام نگرش‌ها نامساعد و مانع توسعه سواد رسانه‌ای است؟


زیرساخت‌های لازم برای توسعه سواد رسانه‌ای در جامعه کدام است و متولی آموزش سواد رسانه‌ای چه نهادی است؟ این مجموعه سوالات را در گفت‌وگو با دکتر هادی خانیکی استادیار دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و از فعالان و پژوهشگران عرصه رسانه‌ها در میان گذاشته‌ایم که متن آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.


***
* با توجه به  ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای و حضور این مهارت و دانش در برنامه های درسی و آموزشی بسیاری از کشورها،چه موانعی برای اجرای آموزش سواد رسانه‌ای در ایران وجود دارد که هنوز توجه کافی به آن مبذول نمی شود؟
به نظر بنده به غیر از آموزش سواد رسانه‌ای هر آموزش دیگری برای مثال آموزش فیزیک نوین را  نیز اگر بخواهیم وارد یک سیستم بوروکراتیک کلیشه ای کنیم با مشکل مواجه می‌شویم.در مسائل آموزشی عدم توجه به رویکرد های نوین یادگیری مانعی بزرگ برای تحقق بسیاری از ایده ها و برنامه هاست.برای مثال در آموزش و پرورش عدم توجه به رویکردهای نوین معضلی به نام  تأخر در اجتماعی شدن نوجوانان را پدید می‌آورد.این موانع در اغلب کشورهای در حال گذار ار جمله ایران وجود دارد..تفکر آموزش در ایران تفکر کهنه ای است. حتی اگر تلقی جیمز پاتر از سواد رسانه‌ای که مجموعه ای از رویکردهایی می‌داند که مخاطبان  فعالانه برای مواجه گزینشی با رسانه ها اتخاذ می‌کنند و به تحلیل و ارزیابی نقادانه نسبت به رسانه ها دست می‌یابند را در  ساختار کهنه ی آموزش و پرورش اجرا کنیم، تلقی از سواد رسانه‌ای آسیب شناسانه خواهد شد  و تلاش می‌شود  که یاد دهند افراد چگونه از رسانه ها استفاده نکنند!در نظام کهنه آموزشی تنها در معرض رسانه  قرار گرفتن مورد توجه است،در حالی که توجه به رسانه موردنظر قرار نمی گیرد.توجه به رسانه امر فرهنگی است، اما در معرض رسانه ها قرار گرفتن امری فنی و سخت افزارانه است.لذا برای مثال سیاست فیلترینگ را در پیش می‌گیریم که امری سخت افزارانه است.


مانعی دیگر می‌تواند تفکر مقابله وایستادگی در برابر چیزهای نو خواه تکنولوژی نو و خواه ایده ها و افکار نو باشد.در چالش اول ایده اگر پذیرفته شود تلاش می‌شود تا با سیستم آموزشی و متدهای سنتی تطبیق داده شود اما در چالش دوم به طور کلی ایده های نو بدلیل مقاومت وارد سیستم و جامعه نمی شوند.


* برای عدم تلقی بیمارگونه و آسیب شناسانه از سواد رسانه‌ای چه پیش  زمینه هایی نیاز است؟
گاهی تعریف سودمندی از سواد رسانه‌ای ارائه نمی شود و همین تلقی اشتباه بوجود می‌آید.باید دلایل محکمی از ارزشمندی سواد رسانه‌ای ارائه شود. اگر به گونه ای متقاعدکننده نشان داده شود که سواد رسانه‌ای بستری برای همه رشته های آموزشی است، تعریف درستی ارائه می‌شود. ضمن اینکه  باید مشخص کرد که هدف از آموزش، تمرین و مشق نویسی است یا تربیت شهروندانی که مهارت های ارتباطی را در مدرسه و محیط آموزشی  فراگیرند.


برای درک درست از سواد رسانه‌ای در سیستم آموزشی در وهله ی اول باید توجه کافی به نظریات یادگیری و آموزش نوین شود؛مانند چگونگی به کارگیری و پرورش آموزگاران جدید، چگونگی گسترش موضوعات، چگونگی ساختار بندی رشته ها و دوره های آموزشی. فرق فرد باسواد و بی سواد قدرت انتخاب آنهاست، باید در نظام آموزشی به سوی پژوهش محوری رفت و دانش آموزان، پژوهشگر، فعال و منتقد تربیت شوند.


* راهکارهای رفع موانع فرهنگی و بسترسازی برای توسعه سواد رسانه‌ای در جامعه از نظر شما چیست؟
 نمی توان به انتظار نشست تا مفاهیمی مانند عقلانیت و گفت‌وگو و...که زمینه های مناسبی برای آموزش سواد رسانه‌ای است در جامعه کاملا فراگیر شود. سرعت تکنولوژی ها به گونه ای تصاعدی است که نمی توان با فرض اینکه هنوز بسترهای مناسبی در سطح کلان برای آن ایجاد نشده است، مانع ورود آن ها شد و یا در برابر آن ها مقاومت کرد. وقتی مسئله خیلی بزرگ شود ،غیرقابل حل می‌شود. از طرفی دیگر نمی توان حضور این پیش زمینه های توسعه فرهنگی را در بطن و متن جامعه انکار کرد.



اگر به جامعه با دید دقیق بنگریم، عقلانیت در درون جامعه از عقلانیت سیستم اجرایی بالاتر است. باید مطالعات موردی و پایلوت های موفقی از سواد رسانه‌ای و اجرای آن داشت و موانع فرهنگی را تا حدودی رفع کرد.این را می‌توان به آموزش ستمدیدگان پائوکو فریره و رویکردهای او مرتبط ساخت. مبنای آموزش سواد رسانه‌ای می‌تواند این گونه باشد.


* توسعه و گسترش سواد رسانه‌ای می‌تواند راهکاری برای مقابله با سیاست های بازدارنده و فیلترینگ منابع خیری و اطلاعاتی در جامعه باشد؟
اساس فیلترینگ احساس مسئولیت شدید نسبت به مصرف رسانه‌ای افراد است. در واقع با این فرض در برابر محتواهای رسانه‌ای سیاست های بازدارنده را اتخاذ می‌کنیم که  افراد قدرت تشخیص  و تمیز محتواهای رسانه‌ای را ندارند.مبنای فلسفی سواد رسانه‌ای تقویت مسئولیت اجتماعی افراد است، به گونه ای که موانعی مانند فیلترینگ برداشته می‌شود، اما فرد را توانمند می‌سازیم که  خود بتواند گزینش کند  و توجه به این امر داشته باشد که چه رسانه‌ای را چگونه استفاده کند.
* سواد رسانه‌ای در چه شرایطی می‌تواند خود نوعی سیاست بازدارنده باشد؟
این به زمینه و  متن بستگی دارد.برای مثال اگر زمینه های فرهنگی مناسبی وجود نداشته باشد، متن نیز به خوبی فهمیده نمی شود، اما این به معنای معیوب بودن متن نیست. در اینجا این متن همان سواد رسانه‌ای است.فهم درست از سواد رسانه‌ای قدرت گزینشگری و انطباق را بالا می‌برد. در مواجهه با هر پدیده ای از جمله رسانه ها دو رویکرد افراط و تفریط وجود دارد؛در یک سر طیف پذیرش و شیفتگی مطلق  و در سویی دیگر منع و مقاومت مطلق است. کنش مناسب توسعه ای انتخاب و انطباق فعالانه است. باید از فرصت هایی که فناوری ها فراهم کرده اند استفاده کنیم و آسیب های آن ها را بشناسیم. فهم معیوب ما از سواد رسانه‌ای در زمینه ی نامناسب فرهنگی چگونگی عدم استفاده از رسانه ها را در برمی‌گیرد. فرد هم از دیدگاه روانشناسانه وقتی منع می‌شود اشتیاق بیشتری برای استفاده از محتواهای منع شده پیدا می‌کند و این دقیقأ رویکردی است که سواد رسانه‌ای را در حکم سیاست بازدارنده تلقی می‌کند.
* مخاطب سواد رسانه‌ای کیست و آیا سواد رسانه‌ای می‌تواند در خدمت گروه های اقلیت، محذوف و یا حااشیه‌ای باشد؟
با تعریف کلاسیکی که از سواد رسانه‌ای وجود دارد، سواد رسانه‌ای در جهت توانمند ساختن شهروندان و در نهایت هر گروه حاشیه ای است. سواد رسانه‌ای می‌تواند در خدمت گروه های اقلیت، زنان و خرده فرهنگ ها باشد.در فرآیند مدرنیزاسیون و دموکراتیزاسیون یکی از مهمترین متغیرها بالا رفتن سواد آموزی است. در جوامع مدنی به میزانی که افراد باسوادتر شوند، نسبت به بهره گیری از رسانه ها، در معرض قرارگرفتن و توجه به رسانه ها آگاه تر می‌شوند.بالا رفتن توانایی انتقادی شهروندان، قدرت گزینشگری آنها را تقویت می‌کند و این به نفع تقویت جامعه ی مدنی است.
* چه نهادی متولی آموزش سواد رسانه‌ای است؟
3 سطح را باید در نظر گرفت؛ سطح دولت، نهادهای مدنی و کنشگری فردی. در سطح دولتی ورود سواد رسانه‌ای به آموزش و پرورش رسمی مورد نظر است.اگر بخواهیم سواد رسانه‌ای به طور کامل فراگیر شود قطعا نیاز به زیر ساخت ها و امکانات وسیع است. دولت باید  ضمن توجه به تئوری های نوین آموزشی و متدلوژی صحیح، بستر کافی را باید برای آموزش سواد رسانه‌ای فراهم کند. در سطح نهادهای مدنی شبکه ها و شهروندان و سازمان های مردم نهاد به بسط سواد رسانه‌ای مبادرت می‌ورزند. در سطح کنشگری فردی نیز سازوکارهایی است که برای مثال والدین برای فرزندان خود در رویارویی با رسانه به کار می‌برند.


مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:


منبع:


بنیاد آینده‌نگری ایران



جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۹ مارس ۲۰۲۴

انسان گلوبال

+ بهترین آموزش‌های یادگیری ماشین با پایتون -

+ آیا فناوری AI جای انسان‌ها را خواهد گرفت؟ -

+ شبكه ها --

+ ایران، پس از رهایی یکی از همکارن سایت آینده نگر از ایران

+ نسل دهه ۸۰، دنبال تغییر نیست، خود ِ تغییره! //

+ ۳ تغییر که برای آینده محتوا و بازاریابی باید بدانید محسن راعی

+ تفكر توسعه‌خواهي دکتر شهیندخت خوارزمی

+ برترین شغل‌های حوزه کامپیوتر در سال‌های آینده  مهسا قنبری

+ صنعت چهارم و ویروس جهان‌گشا سرآغازی بر یک تحول بزرگ  مهدی صنعت‌جو

+ انقلاب صنعتی چهارم و تحولات کار در آینده  علی حسینی

+ آینده جهان از زبان مدیر عامل شرکت بنز 

+ چند نفر در جهان هنوز روزنامه می خوانند؟ میثم لطفی

+ انواع تفکر : تفکر انتقادی 

+ روش های خودشناسی : تست شخصیت 

+ مهارت مدیریت افراد هرمز پوررستمی

+ خلاصه کتاب موج سوم؛ نوشته الوين تافلر تافلر

+ انسان، زندگی و دانایی رضا داوری اردکانی

+ جهان گیری (ویروس کرونا) و نظم سیاسی، فرانسیس فوکویاما برگردان رحیم باجغلی

+ تفکر سیستمی چیست ؟ هدی ولی‌پور زند

+ امریکای دوران ترامپ و موج سوم الوین تافلر  بهروز بهزادی (روزنامه نگار)

+ ویروس کرونا بحرانی سیاسی است نه پزشکی یووال نوح هراری:بی بی سی

+ «علم» ، «امید» و «بحران کرونا» 

+ اعتماد، به انسان یا به کرونا؟ مسئله این است کرونانت

+ موقعیت پساکرونایی انسان سعید قاسمی زاده

+ بعد از عبور از كرونا، ما كجا خواهيم بود؟ 

+ معنی تازه «سواد» در قرن ۲۱ حمیده احمدیان راد

+ انواع سازمان و انواع برنامه ریزی 

+ خلاصه کتاب: جهانی شدن فرهنگ، هویت 

+ تاریخ اجتماعی رسانه‌ها؛ از گوتنبرگ تا اینترنت 

+ مهارت های اساسی یک کودک قرن ۲۱ 

+ شکاف بین نسلی رسانه ای  دکتر حجت اله عباسی

+ انواع تفکر : تفکر انتقادی  مسیر آینده

+ عصر دانش‌ و ابعاد آن‌ دکتر پرويز حاجياني

+ فوکویاما علیه فوکویاما سیدمصطفی شاداب

+ مرگ مدرسه یا آیندۀ مدرسه؟ ابراهیم مجیدی*:

+ تافلر و فلسفه ی تربیت بازسازی گرایی عبدالله افراسیابی

+ تکنولوژی در جامعه فراصنعتی 

+ دانشگاه آرمانی‌شده: ضرورت دگرگونی معیارهای قدمایی فرهیختگی 

+ آرمانی‌سازی گذشته و آینده 

+ هویت چیست؟ 

+ زنده باد انقلاب! یووال نوح هراری

+ سرنوشت آینده بشریت چه خواهد شد؟ میچیو کاکو

+ شکل زندگی در ۵۰ سال آینده 

+ شخصیت شناسی آینده نگری 

+ کتاب انسان آینده، تسخیر سیر تکامل به دست بشر میچیو کاکو

+ آن بالا قفل شده است؛ جنبش ها را از پایین بیاغازید یادداشت‌های یک آینده‌پژوه

+ ۲۱ درس برای قرن ۲۱: کتاب تازه‌ای از یووال نوح هراری 

+ نگرانی‌های ما در قرن بیست و یکم بیل گیتس

+ بمب ساعتی در آزمايشگاه  یووال نوح هراری

+ آئين اطلاعات  

+ انقلاب صنعتی چهارم و نشانه های ظهور 

+ «انسان خداگونه» در انتظار فردا فرد پطروسیان

+ نقد کتاب « آموزش و دموکراسی در قرن ۲۱» اثر نل نادینگز؛ 

+ جامعه اطلاعاتی و جنسیت سها صراف

+ پیامدهای مدرنیت آنتونی گیدنز

+ فرهنگ در جهان بدون مرز 

+ فرهنگ جهانی چیست؟ 

+ نظم نوین جهانی 

+ «انسان سالاری»، محور جامعه اطلاعاتی. 

+ از خانه‌های زیر آب تا تور گردشگری به مریخ! 

+ پیش‌بینی جزئیات زندگی انسان در دو قرن آینده. 

+ مهارت های زندگی در قرن بیست و یکم  آسیه مک دار

+ «گردشگری»صنعتی میلیارد دلاری و استوار بر پایه ی آینده نگری پیشینیانِ فرهیخته ی ما رضا بردستانی

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (3) – بخش پایانی دکتر همایون مهمنش

+ زندگی ما و زندگی آنها  علی دادپی

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (2) دکتر همایون مهمنش

+ سیستم های پیچیده و تفکر سیستمی (1) دکتر همایون مهمنش

+ پیش‌بینی آینده غیرممکن شده است فرانسیس فوکویاما

+ آیندگان ما را به‌سبب کدام خطای اخلاقی ملامت خواهند کرد؟ 

+ مقدمه‌ای برای همه آینده نگری‌ها/ ضروری‌ترین علمی که در کشور ما به آن بی‌اعتنایی می‌شود رضا داوری اردکانی

+ قدرت آینده مهدی صنعت‌جو

+ از عصر اطلاعات تا عصر مولكول. مترجم : فيروزه امين

+ تفاوت‌های حیرت‌انگیز فرزندان 

+ عجیب‌ترین قوانین ترافیکی دنیا> از جریمه خودروهای کثیف تا منع راندن خودروی مشکی در روزهای خاص 

+ فناوری‌های مورد استفاده در جنگ‌های آینده چه خواهند بود؟ 

+ موج فراصنعتی چه کسانی را خواهد برد هرمز پوررستمی

+ مدیریت استراتژیک پورتفولیو پروژه ها در هلدینگها و سازمانهای بزرگ  

+ ضرورت آینده پژوهی و نگاه به آینده به عنوان نقش برجسته روابط عمومی نوین 

+ تکنولوژی علیه تبعیض اندرو فینبرگ

+ آیا فکرعبور جایگزین رمز عبور می شود​​​​​​​ سید محمد باقر نوربخش

+ جامعه اطلاعاتی, دگرگونی تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و تحول در روابط انسانی۲ 

+ جامعه اطلاعاتی, دگرگونی تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و تحول در روابط انسانی 

+ نمایش زندگی اجتماعی در جامعه اطلاعاتی  مانا سرایی

+ سخنرانی بیل گیتس درباره بیماری‌های فراگیر، بهداشت جهانی و حملات بیولوژیکی حمیدرضا تائبی

+ آینده نگری استر اتژی فناوری اطلاعات دکتر امین گلستانی

+ روندهای علم و فناوری در سال 2017 حمدرضا میرزایی

+ دو گروه از جوانان در برابر « قانون کار » ونسا پینتو برگردان سعید جوادزاده امینی

+ اندیشیدن به آینده نظریه اجتماعی: آری به جامعه‌شناسی محمدرضا مهدیزاده

+ نقش جامعه اطلاعاتی در تحولات فرهنگی 

+ تحلیل اقتصادی آزادی دکتر محسن رنانی

+ آیا در کارها حضور بشر لازم است؟ 

+ آینده‎پذیری: چالش اساسی آینده‎پژوهی در جهان در حال توسعه. 

+ اثرات اقتصادی جامعه اطلاعاتی در جهان 

+ چگونه انسان‌ها از صد درصد توانایی مغز خود استفاده می‌کنند حمیدرضا تائبی

+ آیا اینترنت اشیا ما را به ابر انسان تبدیل خواهد کرد؟ حمیدرضا تائبی

+ آیا سیاست می تواند از قرن 21 جان سالم به در ببرد؟. کنت میناگ

+ آینده، اکنون است ـ بخش اول آرش بصیرت

+ آینده، اکنون است ـ بخش دوم آرش بصیرت

+ سیاست‌گذاران همه کشورها خواهد بود. 

+ جهانی شدن و آموزش و پرورش 



info.ayandeh@gmail.com
©ayandeh.com 1995